“ॐ हरि हर नमो नमःॐ”
┉┅━❀꧁꧂❀━┅┉
यश्च सागरपर्यन्तां सशैलवनकाननाम् ।
सर्वान्नात्मगुणोपेतां सुवृक्षजलशोभिताम् ॥
दद्यात् काञ्चनसंयुक्तां भूमिं चौषधिसंयुताम् ।
तस्मादप्यधिकं तस्य सकृद्रुद्रजपाद्भवेत् ॥
यश्च रुद्राञ्जपेन्नित्यं ध्यायमानो महेश्वरम् ।
स तेनैव च देहेन रुद्र: सञ्जायते ध्रुवम् ॥
अर्थात् जो व्यक्ति समुद्रपर्यन्त, वन, पर्वत, जल एवं वृक्षों से युक्त तथा श्रेष्ठ गुणों से युक्त ऐसी पृथ्वी का दान करता है, जो धनधान्य, सुवर्ण और औषधियों से युक्त है, उससे भी अधिक पुण्य एक बार के रुद्री जप एवं रुद्राभिषेक का है। इसलिये जो भगवान शिव का ध्यान करके रुद्री का पाठ करता है, वह उसी देह से निश्चित ही रुद्ररूप हो जाता है, इसमें संदेह नहीं है।
पूजन से पूर्व पूजन सामाग्री को यथाक्रम यथास्थान रखकर पूर्व या उत्तर दिशा की ओर मुख करके शुद्ध आसन पर बैठकर आचमन प्राणायाम, पवित्रीधारण, शरीर-शुद्धि और आसन-शुद्धि कर लेनी चाहिये।
तत्पश्चात् स्वस्तिवाचन पाठ करके, संकल्प करके, श्री गणेश गौरी पूजन, कलश स्थापन, पुण्याहवाचन और नवग्रह मण्डल का पूजन करना चाहिये, उक्त सभी पूजन विधियों के लिए “हरिहरार्चन पूजा पद्धति” का अवलोकन करें। इसके पश्चात् ही भगवान शिव जी के विशिष्ट अनुग्रह की प्राप्ति के लिये भगवान शिव का वैदिक पूजन करने हेतु सर्वप्रथम शिवपरिवार उनके परिकर-परिच्छद एवं पार्षदों का पूजन करना चाहिये। तत्पश्चात् ही भगवान शिव जी का पूजन प्रारम्भ करना चाहिए।
अथ् प्रतिज्ञा संकल्प
(क) सकाम संकल्प
(दाहिने हाथ में जल अक्षत पुष्प तथा कुश लेकर निम्न प्रतिज्ञा संकल्प करें।)
ॐ विष्णुर्विष्णुर्विष्णु नमः परमात्मने पुरुषोत्तमाय ॐ तत्सत् अद्यैतस्य विष्णोराज्ञया जगत्सृष्टिकर्मणि प्रवर्तमानस्य ब्रह्मणो द्वितीयपरार्द्धे श्रीश्वेतवाराहकल्पे वैवस्वतमन्वन्तरे अष्टाविंशतितमे कलियुगे तत्प्रथमचरणे जम्बूद्वीपे भारतवर्षे भरतखण्डे अमुक क्षेत्रे (यदि क्षेत्र का नाम पता न हो तो विष्णुप्रजापतिक्षेत्रे बोलें) अमुक स्थाने बौद्धावतारे अमुक नाम संवत्सरे अमुकायने अमुक ॠतौ अमुक मासे अमुक पक्षे अमुक तिथौ अमुक वासरे अमुक अमुक गोत्रः अमुक नाम्ने शर्मा/वर्मा गुप्तोऽहं ममात्मनः सर्वारिष्टनिरसनपूर्वक सर्वपापक्षयार्थं मनसेप्सित फल प्राप्तिपूर्वकं श्रुति स्मृति पुराणोक्त फल प्राप्त्यर्थं दीर्घायुरारोग्यैश्वर्यादि वृद्ध्यर्थ॔ भगवते श्री साम्बसदाशिव प्रीत्यर्थञ्च (….) लिङ्गोपरि यथोपचारैः श्री साम्बसदाशिव पूजनपूर्वकं जलधारया षडङ्गरुद्रेण / रुद्रएकादशिन्या / लघुरुद्रेण रुद्राभिषेकं अमुक गोत्र उत्पन्ने अमुक ब्राह्मणद्वारा कारयिष्ये (यदि स्वयं करे तो ‘ब्राह्मणद्वारा कारयिष्ये’ के स्थानपर करिष्ये बोलें)
(पुनः हाथ में जल अक्षत पुष्प तथा कुश लेकर बोलें)
तदङ्गत्वेन कार्यस्य निर्विघ्नतया सिद्ध्यर्थं आदौ श्रीगणेशाम्बिकयोः पूजनं करिष्ये।
(ख) निष्काम संकल्प
यदि केवल भगवान् साम्बसदाशिव की प्रीति के लिये रुद्राभिषेक करना हो तो निम्न संकल्प करें। पूर्व की भाँति दाहिने हाथ में जल, अक्षत, पुष्प और कुश लेकर बोलें।
ॐ विष्णुर्विष्णुर्विष्णु नमः परमात्मने पुरुषोत्तमाय ॐ तत्सत् अद्यैतस्य विष्णोराज्ञया जगत्सृष्टिकर्मणि प्रवर्तमानस्य ब्रह्मणो द्वितीयपरार्द्धे श्रीश्वेतवाराहकल्पे वैवस्वतमन्वन्तरे अष्टाविंशतितमे कलियुगे तत्प्रथमचरणे जम्बूद्वीपे भारतवर्षे भरतखण्डे अमुक क्षेत्रे (यदि क्षेत्र का नाम पता न हो तो विष्णुप्रजापतिक्षेत्रे बोलें) अमुक स्थाने बौद्धावतारे अमुक नाम संवत्सरे अमुकायने अमुक ॠतौ अमुक मासे अमुक पक्षे अमुक तिथौ अमुक वासरे अमुक अमुक गोत्रः अमुक नाम्ने शर्मा/वर्मा गुप्तोऽहं ममात्मनः समस्तपापक्षयपूर्वकं श्रीसाम्बसदाशिवप्रीत्यर्थञ्च (….) लिङ्गोपरि यथोपचारैः श्रीसाम्बसदाशिवपूजनपूर्वकं जलधारया षडङ्गरुद्रेण / रुद्रएकादशिन्या / लघुरुद्रेण रुद्राभिषेकं अमुक गोत्र उत्पन्ने अमुक ब्राह्मणद्वारा कारयिष्ये (यदि स्वयं करे तो ‘ब्राह्मणद्वारा कारयिष्ये’ के स्थानपर करिष्ये बोलें)
(पुनः हाथ में जल अक्षत पुष्प तथा कुश लेकर बोलें)
तदङ्गत्वेन कार्यस्य निर्विघ्नतया सिद्ध्यर्थं आदौ श्रीगणेशाम्बिकयोः पूजनं करिष्ये।
विनियोग तथा षडङ्गन्यास
(१) ‘ॐ मनोजूति रिति मन्त्रस्य बृहस्पतिर्ऋषिः बृहती छन्दः बृहस्पतिर्देवता हृदयाङ्गन्यासे विनियोगः ॥
ॐ मनो॑जूतिर्ज्जु॑षता॒माज्ज्य॑स्य॒बृह॒स्प्पति॑र्य॒ज्ञमि॒मन्त॑नो॒त्वरि॑ष्ट्टं य्यज्ञᳬ समि॒मन्द॑धातु॒ ।
व्विश्श्वे॑दे॒वास॑ऽइ॒हमा॑दयन्ता॒मो॑३ प्रति॑ष्ठ ॥ ॐ हृदयाय नमः ॥
(२) ॐ अबोद्ध्यग्नि रिति मन्त्रस्य बुधगविष्ठिरा ऋषिः, त्रिष्टुप् छन्दः, अग्निर्देवता, शिरोन्यासे विनियोगः ॥
ॐ अबोद्ध्य॒ग्निः स॒मिधा॒जना॑ना॒म्प्रति॑धे॒नुमि॑वाय॒तीमु॒षास॑म् । यहव्वाऽ इ॑व॒प्प्रव॒यामुज्जिहानाः प्प्रभा॒नव॑÷ सिस्त्रते॒नाकमच्छ॑ ॥ ॐ शिरसे स्वाहा ॥
(३) ‘ॐ मूर्द्धानमिति मन्त्रस्य भरद्वाजऋषिः, त्रिष्टुप् छन्दः, अग्निर्देवता, शिखान्यासे विनियोगः ॥
ॐ मू॒र्द्धान॑न्दि॒वोऽअ॑र॒तिम्पृ॑थि॒व्याव्वैश्श्वान॒रमृतऽआजा॒तम॒ग्निम्।
कविᳬ स॒म्म्राज॒मति॑थि॒ञ्जना॑नामा॒सन्नापात्र॑ञ्जनयन्तदे॒वाः॥ ॐ शिखायै वषट् ॥
(४) ॐ मर्माणि ते इति मन्त्रस्य अप्रतिरथऋषिः विराट्छन्दः, मर्म्माणि देवता, कवचन्यासे विनियोगः ॥
ॐ मर्म्मा॑णिते॒व्वर्म्म॑णाच्छादयामि॒सोम॑स्त्वा॒राजा॒मृते॒नानु॑वस्ताम् ।
उ॒रोर्व्वरी॑यो॒व्वरु॑णस्ते॒कृणोतु॒जय॑न्त॒न्त्वानु॑दे॒वाम॑दन्तु ॥ ॐ कवचाय हुम् ॥
(५) ॐ व्विश्श्वतश्चक्षु रिति मन्त्रस्य विश्वकर्माभौवनऋषिः, त्रिष्टुप् छन्दः, विश्वकर्मा देवता, नेत्रन्यासे विनियोगः ॥
ॐ व्वि॒श्श्वत॑श्चक्षुरु॒तव्वि॒श्श्वतो॑मुखोव्वि॒श्श्वतो॑बाहुरु॒तव्वि॒श्श्वत॑स्पात् । सम्बा॒हुब्भ्या॒न्धम॑ति॒सम्पत॑त्त्रैर्द्यावा॒भूमी॑ज॒नयन्दे॒वऽएक÷ ॥ ॐ नेत्रत्रयाय वौषट् ॥
(६) ॐ मानस्तोके इति मन्त्रस्य, परमेष्ठी ऋषिः, जगती छन्दः, एको रुद्रो देवता अस्त्रन्यासे विनियोगः ॥
मान॑स्तो॒केतन॑ये॒मान॒ऽआयु॑षि॒मानो॒गोषु॒मानो॒ ऽअश्श्वे॑षु॒रीरिषः । मानो॑व्वीरान्नु॑द्रभा॒मिनो॑व्वधीर्ह॒विष्म्म॑न्त॒÷ सद॒मित्त्वा॑हवामहे ॥ ॐ अस्त्राय फट् ॥
देवतान्यासः
ॐ मा नो महान्तमुत मा नो ऽअर्ब्भकं मा न ऽउक्षन्तमुत मा न ऽउक्षितम् ।
मा नो व्वधीः पितरं मोत मातरं मा नः प्प्रियास्तन्वो रुद्द्र रीरिषः ॥
श्री गणपति पूजनम्
ॐ गणानां त्वा गणपति ᳬ हवामहे प्रियाणां त्वा प्रियपति ᳬ हवामहे निधीनां त्वा निधिपति ᳬ हवामहे व्वसो मम।
आहमजानि गर्ब्भधमा त्वमजासि गर्ब्भधम्॥
ॐ हे हेरम्ब त्वमेह्येहि अम्बिका त्र्यम्बकात्मज ।
सिद्धि बुद्धिपते त्र्यक्ष लक्षलाभ पितुः पितः ॥
ॐ एह्येहि हेरम्ब महेशपुत्र समस्तविघ्नौघविनाशदक्ष ।
माङ्गल्यपूजाप्रथमप्रधान गृहाण पूजां भगवन् नमस्ते ॥
ॐ लम्बोदरं महाकायं गजवक्त्रं चतुर्भुजम् ।
आवाहयाम्यहं देवं गणेशं सिद्धिदायकम् ॥
नागास्य नागहारं त्वां गणराजं चतुर्भुजम् ।
भूषितं स्वायुधैर्दिव्यैः पाशांकुश परश्वधैः ॥
आवाहयामि पूजार्थम् रक्षार्थम् च ममक्रतोः ।
इहाऽगत्य गृहाण त्वं पूजां यज्ञं च रक्ष मे ॥
आगच्छ देव देवेश, गौरीपुत्र विनायक ।
तवपूजा करोमद्य, अत्रतिष्ठ परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री सिद्धिबुद्धि सहिताय श्री गणपतये नमः, गणपतिम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ नमो गणेभ्यो गणपतिभ्यश्च वो नमो नमो व्व्रातेभ्यो व्व्रातपतिभ्यश्श्च वो नमो गृत्सेभ्यो गृत्सपतिभ्यश्च वो नमो नमो विरूपेभ्यो व्विश्वरूपेभ्यश्च वो नमः।
ॐ दधानं भृंगाली मनिश ममले गंड़ युगले ।
ददानं सर्वार्थान निज चरण सेवा सुकृतिने ॥
दयाधारं सारं निखिल निगमाना मनुदिनम् ।
गजास्यं स्मेरास्यं तमिह कलये चित्त निलये ॥
श्री अम्बिका पूजनम्
ॐ अम्बेऽअम्बिकेऽम्बालिके न मा नयति कश्चन ।
ससस्त्यश्वकः सुभद्द्रिकां काम्पीलवासिनीम् ॥
ॐ हेमाद्रि तनयां देवी वरदां शङ्करप्रियाम् ।
लम्बोदरस्य जननी त्वं पुजां करोम्यहम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री भगवती गौर्यै नमः, गौरीम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ मुखे ते ताम्बूलं नयनयुगले कज्जलकला ।
ललाटे काश्मीरं विलसति गले मौक्तिकलता ॥
स्फुरत्काञ्ची शाटी पृथु कटि तटे हाटकमयी ।
भजामि त्वां गौरीं नगपति किशोरीम् विरतम् ॥
ॐ जय देवि नमस्तुभ्यं जय भक्त वरप्रदे ।
जय शंकर वामाङ्गे मङ्गले सर्व मङ्गले ॥
पुत्रान् देहि धनं देहि सौभाग्यं देहि सुव्रते ।
अन्याँश्च सर्व-कामांश्च देहि देवि नमोऽस्तु ते ॥
श्री नन्दीश्वर पूजनम्
ॐ आयं गौः प्रश्निरक्रमीदसदन् मातरं पुरः।
पितरं च प्रयन्त्स्वः॥
हरि÷ ॐ आशुः शिशा॑नोव्वृष॒भोनभीमोघनाघनः क्षोभ॑णश्श्चर्षणीनाम् ।
सङ्क्रन्द॑नोनिमि॒षऽए॑कवी॒रः श॒तःᳬ सेनाऽअजयत्साकमिन्द्रः ॥
ॐ महाकालयं महावीर्यं शिव वाहनं उत्तमम् ।
गणनामत्वा प्रथमं वन्दे नंदिश्वरम् महाबलम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री नन्दीश्वराय नमः, नन्दीश्वरम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ प्रैतु वाजी कनिक्रदन्नान्दद्रासभः पत्वा ।
भरन्नग्निं पुरीष्यं मा पाद्यायुषः पुरा ॥
वृषाग्निं वृषणं भरन्नपां गर्भः समुद्रियम।
अग्न या याहि वीतये॥
ॐ सदानन्दी नन्दी जगत पति धारी सुरपतिः।
महा धर्मो रूप: जन मन विहारी पशुपति: ॥
सदा श्रद्धा भक्तिः भवयुत भवानी पाहि माम् ।
मखे स्मिन् सांगत्वं महत्पुण्यं दीयताम् ॥
तीक्ष्णश्रृंङ्गं चतुष्पादं शिववाहं महाबलम् ।
घोर रावं महस्कन्धं नन्दीत्वां नमाम्यहम् ॥
श्री वीरभद्र पूजनम्
ॐ भद्रं कर्णेभिः श्रृणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः।
स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवा ᳬ सस्तनूभिर्व्यशेमहि देवहितं यदायुः॥
ॐ कुद्रुः सदुष्टष्ठपुटः स धर्जटिजर्टां तडिद्वहिलसटोग्ररोचिषम् ।
उत्कृत्य रुद्रः सहसोत्थितो हसन् गम्भीरनादो विससर्ज तां भुवि ॥
ततोऽतिकायस्तनुवा स्पृशन्दिवं ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री वीरभद्राय नमः, वीरभद्रम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ भद्द्रो नो ऽअग्निराहुतो भद्द्रा रातिः सुभग भद्द्रो ऽअध्वरः ।
भद्द्रा ऽउत प्रशस्तयः ॥
ॐ महावीरो भद्राः क्रतुफल प्रदाता वै पुराः।
कृतः यज्ञः ध्वंसः कृतुपति सदेवा अधिगणा: ॥
महकोपा ज्जातः शिवगण प्रधानो बलनिधिः ।
मखं रक्षो देव सकल समुदाये कुरु कृपा ॥
श्री स्वामिकार्तिक पूजनम्
ॐ यदक्क्रन्दः प्प्रथमं जायमान ऽउद्यन्त्समुद्द्रादुत वा पुरीषात् ।
श्येनस्य पक्षा हरिणस्य बाहू ऽउपस्तुत्यं महि जातं ते ऽअर्व्वन् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री कार्तिकेय नमः, कार्तिकेयम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ यत्त्र बाणाः सम्पतन्ति कुमारा व्विशिखा ऽइव ।
तन्न ऽइन्द्रो बृहस्पतिरदितिः शर्म्म यच्छतु व्विश्वाहा शर्म्म यच्छतु ॥
ॐ शिखीवाहोदेवः समरभयकारी शिव सुतः ।
परम सेनानी त्वं षड्मुख तथा द्वादश भुजः ॥
महाशक्ति शोभा अमरगण सेवित सर्वदा ।
व्रजामः त्वां शरणं प्रणत भयहारी ते यशः ॥
श्री कुबेर पूजनम्
ॐ कुविदङ्ग यवमन्तो यवं चिद्यथा दान्त्यनुपूर्व्वं व्वियूय ।
इहेहैषां कृणुहि भोजनानि ये बर्हिषो नम ऽउक्तिं यजन्ति ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री कुबेराय नमः, कुबेरम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ व्वय ᳬ सोम व्व्रते तव मनस्तनूषु विभ्रतः।
प्रजावन्तः सचेमहि ॥
ॐ धनेशो यक्षेशो गिरीश प्रियदेवो निधिपतिः ।
नरोवाहः देवः सितध्वज पताका विजयते ॥
पुरी अल्काधीशो वृहत तनुधारी कुरु दयाम् ।
नरेन्द्रानाम् नाथः कठिन दुःख दारिद्र्य दहनम् ॥
श्री कीर्तिमुख पूजनम्
ॐ असवे स्वाहा व्वसवे स्वाहा व्विभुवे स्वाहा व्विवस्वते स्वाहा गणश्रिये स्वाहा गणपतये स्वाहाऽभिभुवेस्वाहाऽधिपतये स्वाहा शूषाय स्वाहा सᳬ सर्प्पाय स्वाहा चन्द्राय स्वाहा ज्योतिषे स्वाहा मलिम्लुचाय स्वहा दिवा पतये स्वाहा ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री कीर्तिमुखाय नमः, कीर्तिमुखम् आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन के पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ ओजश्च मे सहश्च मे ऽआत्मा च मे तनूश्च मे शर्म्म च मे व्वर्म्म च मेऽङ्गानि च मेऽस्थीनि च मे परुᳬषि च मे शरीराणि च म ऽआयुश्च मे जरा च मे यज्ञेन कल्पन्ताम् ॥
ॐ मुखे नैव कीर्तिः हुतवह सदेवा नरवरा ।
त्वयादत्तं भोज्यं जगतफलदायी सुखकरा ॥
कृते पूजायागे भवयुत भवानी सर्वदा ।
धनं धान्यं सौख्यम् परम् सायुज्यं देहि मे ॥
श्री सर्प पूजन
ॐ नमोऽस्तु सर्पेभ्यो ये के च पृथिवीमनु ।
ये ऽअन्तरिक्षे ये दिवि तेभ्यः सर्पेभ्यो नमः ॥
ॐ सर्वे नागाः प्रीयन्तां मे ये केचित् पृथिवीतले ।
ये च हेलिमरीचिस्था येऽन्तरे दिवि संस्थिताः ॥
ये नदीषु महानागा ये सरस्वतिगामिनः ।
ये च वापीतड़ागेषु तेषु सर्वेषु वै नमः ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्री सर्प्पाय नमः, सर्प्पम आवाहयामि, स्थापयामि, पूजयामि च । (यथोपचार पूजन पश्चात् प्रार्थना करें)
ॐ अनंतद्याज्ञः नागाः विपुलफण युताः मणि युताः ।
महादेवा कण्ठे वलयकृत शोभा युत सदा ॥
महायोगी रुपान् जगतभयकारी अभयदान ।
नमामित्वाम् देवं विरल सरलम् त्वम् विषधरान् ॥
ॐ अनन्तं वासुकिं शेषं पद्मनाभं च कम्बलं ।
शन्खपालं ध्रूतराष्ट्रं च तक्षकं कालियं तथा ॥
एतानि नव नामानि नागानाम च महात्मनं ॥
सायंकाले पठेन्नित्यं प्रातःकाले विशेषतः ।
तस्य विषभयं नास्ति सर्वत्र विजयी भवेत् ॥
अथ् श्री शिव पूजनम्
श्री शिव ध्यानम्
ॐ ध्यायेन्नित्यं महेशं रजतगिरिनिभं चारुचन्द्रावतंसं
रत्नाकल्पोज्ज्वलाङ्गं परशुमृगवराभीतिहस्तं प्रसन्नम्।
पद्मासीनं समन्तात् स्तुतममरगणैर्व्याघ्रकृत्तिं वसानं
विश्वाद्यं विश्ववन्द्यं निखिलभयहरं पञ्चवक्त्रं त्रिनेत्रम् ॥
ॐ महोक्षः खट्वाङ्गं परशु रजिनम् भस्म फणिनः ।
कपालं चेतीयत् तव वरद तन्त्रोपकरणम् ॥
सुरास्तां तामृद्धि दधति तु भवद् भू प्रणिहितां ।
न हि स्वात्मारामं विषय मृगतृष्णा भ्रमयति ॥
ॐ डिं डिं डिंकत डिम्ब डिम्ब डमरु, पाणौ सदा यस्य वै ।
फुं फुं फुंकत सर्पजाल हृदयं, घं घं च घण्टा रवम् ॥
वं वं वंकत वम्ब वम्ब वहनं, कारुण्य पुण्यात् परम् ॥
भं भं भंकत भम्ब भम्ब नयनं, ध्यायेत् शिवं शंकरम् ॥
शुद्धस्फटिकसंकाशं त्रिनेत्रं पञ्चवक्त्रकम् ।
गङ्गाधरं दशभुजं सर्वाभरणभूषितम् ॥
नीलग्रीवं शशाङ्कांङ्कं नागयज्ञोपवीतिनम् ।
व्याघ्रचर्मोत्तरीयं च वरेण्यमभयप्रदम् ॥
कमण्डल्वक्षसूत्राणां धारिणं शूलपाणिनम् ।
ज्वलन्तं पिङ्गल जटा शिखामुद्योतधारिणम् ॥
वृषस्कन्धसमारूढं उमादेहार्धधारिणम् ।
अमृतेनाप्लुतं शान्तं दिव्यभोगसमन्वितम् ॥
दिग्देवतासमायुक्तं सुराऽसुरनमस्कृतम् ।
नित्यं च शाश्वतं शुद्धं ध्रुवमक्षरमव्ययम् ॥
सर्वव्यापिनमीशानं रुद्रं वै विश्वरूपिणम् ।
एवं ध्यात्वा द्विजः सम्यक् ततो यजनमारभेत् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, ध्यानार्थे बिल्वपत्रं समर्पयामि। (अक्षत व बिल्वपत्र अर्पित करें)
श्री शिव आवाहनम्
(स्फटिक, रत्न, स्वर्ण, रजत, रसज, तथा वाणलिंङ्ग तथा स्थापित लिंङ्ग में आवाहन नहीं किया जाता)
हरि÷ ॐ नम॑स्तेरुद्द्रमन्यव॑ऽउतोत॒ऽइष॑वे॒नम॑÷।
बाहुब्भ्या॑मुत ते॒नम॑÷ ॥
आगच्छ भगवन् देवस्थाने चात्र स्थिरो भव
यावत् पूजां करिष्येऽहं तावत् त्वं सन्निधौ भव ॥
त्रिपुरान्तकरं देवं चूडाचन्द्रमहाद्युतिम ।
गजचर्मपरीधानं शिवमावाहयाम्हम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आवाहनं समर्पयामि, आवाहनार्थे पुष्पं समर्पयामि। (पुष्पाक्षत अर्पित करें)
आसनम्
हरि÷ ॐ या त रुद्र शिवा त॒नूरघोराऽपा॑पकाशिनी ।
तया न॒स्त॒न्वा॒ शन्त॑मया गिरिशन्ता॒भिचाकशीहि ॥
अनेकरत्न संयुक्तं नानामणिगणान्वितम् ।
इदं हेममयं दिव्यमासनं प्रतिगृह्यताम ॥
विश्वेश्वर महादेव महेशान परात्पर ।
मया समर्पितं रम्यं आसनं प्रतिगृह्यताम ॥
आसनेऽस्मिन् उमाकान्त सुखस्पर्शे सुनिर्मले ।
उपविश्य मृडेदानीम सर्व प्रदो भव ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आसनार्थे बिल्वपत्राणि समर्पयामि । (आसन के लिये बिल्वपत्र अर्पित करें)
प्राणप्रतिष्ठा
ॐ मनो॑ जूतिर्ज्जुषतामाज्ज्य॑स्य॒ बृह॒स्प्पति॑र्य॒ज्ञ मि॒मं त॑नो॒त्वरि॑ष्टं य्यज्ञ ᳬ समि॒मं द॑धातु व्विश्वे॑ दे॒वा स ऽइ॒ह मा॑दयान्तामोँ३ प्रति॑ष्ठ।
अस्यै प्राणाः प्रतिष्ठन्तु अस्यै प्राणाः क्षरन्तु च ।
अस्यै देवत्वमर्चायै मामहेति च कश्चन ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, प्राणप्रतिष्ठापयामि । ततः पादयो पाद्यं समर्पयामि, हस्तयोरर्घ्य समर्पयामि, अर्घ्याङ्गमाचमनीयम् जलं समर्पयामि । (इति मन्त्रेण प्रतिष्ठां कृत्वा पूजयेत् । उपरोक्त प्रतिष्ठा मन्त्र से मात्र पार्थिव शिवलिंग की प्रतिष्ठा करके पूजन प्रकरण प्रारम्भ करें।)
पाद्यम्
हरि÷ ॐ यामिषु॑ङ्गरिशन्त॒हस्ते॑वि॒भर्ष्ष्यस्त॑वे ।
शि॒वाङ्गरित्रताङ्कुरुमा हिँ ᳬ सीः पुरु॑षञ्जग॑त् ॥
गङ्गोदकं निर्मलं च सर्वसौगन्ध्यसंयुतम् ।
पादप्रक्षालनार्थाय दत्तं ते प्रतिगृह्यताम ॥
पाद्यं च ते मया दत्तं पुष्प गन्ध समन्वितम् ।
गृहाण देवे देवेश प्रसन्नो वरदो भव ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, पादयोः पाद्यं समर्पयामि । (जल अर्पित करें)
अर्घ्यम्
हरि÷ ॐ शि॒वेन॒व्वच॑सात्त्वा॒गिरि॒शाच्छाव्वदामसि ।
यथा॑नः सव्वर्व॒मिज्जग॑दय॒क्ष्म ᳬ सुमनाऽअस॑त् ॥
नमस्ते देव देवेश नमस्ते करुणाम्बुधे ।
करुणां कुरु मे देव गृहाणार्घ्यं नमोऽस्तु ते ॥
गन्धपुष्पाक्षतैर्युक्तं अर्घ्यं सम्पादितं मया ।
गृहाण भगवन् शम्भो प्रसन्नो भव सर्वदा ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, हस्तयोरर्घ्यं समर्पयामि । (अर्घ्य के लिए किसी पात्र में जल, गन्धाक्षत, पुष्प, दूर्वा, एवं फलोदक मिश्रित करके समर्पित करें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
शीतलं निर्मलं दिव्यं भक्ति श्रद्धा समन्वितम् ।
तोयमाचमनीयार्थम् गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (जल अर्पित करें)
मधुपर्कम्
हरि÷ ॐ यन्मधुनो मधव्यं परम ᳬ रूपमन्नाद्यम ।
तेनाहं मधुनो मधव्येन परमेण रूपेणान्नाद्येन परमो मधव्योन्नादोऽसानि ॥
आज्यं दधि मधु श्रेष्ठं पात्रयुग्मसमन्वितम् ।
मधुपर्क गृहाणत्वं प्रसन्नो भव शंङ्कर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, मधुपर्कं समर्पयामि । (दो पात्रों में दधि, घृत, मधु मिश्रित करके अर्पित करें)
स्नानम्
हरि÷ ॐ अ॒सौयस्ता॒म्म्रोऽअ॑रु॒णऽउ॒तबब्भ्रुः सु॑म॒ङ्गलः ।
येचैनᳬ रु॒द्द्राऽअ॒भितो॑दिक्षुश्र्श्रिताः स॑हस्त्रशो ऽवैषा॒ᳬ हेड॑ऽ ईमहे ॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
मन्दाकिन्यास्तु यद् वारि सर्वपापहरं शुभम् ।
तदिदं कल्पितं देव स्नानार्थम् प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ वरुणस्योत्तम्भनमसि वरुणस्य सकम्भ सर्ज्जनीस्थो ।
वरुणस्य ऋतसदन्यसि वरुणस्य ऋतसदनमसि वरुणस्य ऋतसदनमासीद् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, स्नानीयं जलं समर्पयामि । (जल से स्नान करायें)
स्नानाङ्ग आचमनम्
स्नानान्ते आचमनीयं जलं च समर्पयामि । (स्नान के पश्चात आचमनीय जल अर्पित करें)
पयःस्नानम् (दुग्ध स्नान)
हरि÷ ॐ पयः पृथि॒व्व्यां पय॒ ऽओष॑धीषु पयो दि॒व्व्य॒ न्न्तिरक्षे पयो धाः।
पयस्वती प्प्र॒दिशः सन्तु मह्यम् ॥
कामधेनुसमुद्भूतं सर्वेषां जीवनं परम् ।
पावनं यज्ञहेतुश्च पयः स्नानार्थमर्पितम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, पयः स्नानं समर्पयामि । (पयः स्नानान्ते शुद्धोदक स्नानं समर्पयमि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि)
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
दधि-स्नानम्
हरि÷ ॐ दधिक्राव्णो अकारिषञ्ञिष्ण्णोरश्श्व॑स्य व्वाजिनः।
सूर॒भि नो मुखा कर॒त्त्प्रण॒ ऽआयु॑ᳬषि तारिषत् ॥
पयसस्तु समुद्भूतं मधुराम्लं शशिप्रभम्।
दध्यानीतं मया देव स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, दधिस्नानं समर्पयामि । दधिस्नानान्ते शुद्धोदक स्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
घृत-स्नानम्
हरि÷ ॐ घृ॒तम्मि॑मिक्षे घृ॒तम॑स्य॒ योनि॑र्घृते शिश्र्व॒तो घृ॒तं व॑स्य॒ धाम॑ ।
अ॒नुष्ष्व॒धमाव॑ह मा॒दय॑स्व॒ स्वाहा॑ कृतं व्वृषभ व्यक्षि हुव्वयम् ॥
नवनीतसमुत्पन्नं सर्वसंतोषकारकम् ।
घृतं तुभ्यं प्रदास्यामि स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, घृतस्नानं समर्पयामि । घृतस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
मधु-स्नानम्
हरि÷ ॐ मधु व्वाता॑ ऽऋताय॒ते मधु॑ क्षरन्ति॒सिन्ध॑वः।
माद्धीर्न्न स॒न्त्वोष॑धीः॥
मधु॒ नक्त॑मु॒तोषसो॒ मधु॑म॒त्त्पार्त्थिवᳬरजः।
मधु धौरस्तु नः पि॒ता॥
मधु॑मान्नो॑नो॒ व्वन॒स्पति॒र्म्मधु॑माँ२ ऽअस्तु॒ सूर्व्वः।
माद्धीर्ग्गावों भवन्तु नः॥
दिव्यैः पुष्पैः समुद्भूतं सर्वगुण समन्वितम् ।
मधुरं मधुनामाढ्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम ॥
पुष्परेणुसमुद्भूतं सुस्वादु मधुरं मधु।
तेजः पुष्टिकरं दिव्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम्॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, मधुस्नानं समर्पयामि । मधुस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जल समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
शर्करा-स्नानम्
ॐ अ॒पा ᳬ रस॒मुदद्वयसः॒ ᳬ सूर्य्ये सन्त॑ ᳬ स॒माहि॑तम्।
अ॒पा ᳬ रस॑स्य॒ यो रस॒स्तं व्वों गृह्णाम्म्युत्त॒ममु॑पया॒म गृ॑हीतोऽसीन्द्रा॑य त्त्वा॒ जुष्ट॑गृह्णाम्ये॒ष ते॒ योनि॒रिन्द्रा॑य त्त्वा॒ जुष्ट॑तमम् ॥
इक्षुसारसमुद्भूतां शर्करां पुष्टिकारिका (पुष्टिदां शुभाम्) ।
मलापहारिकां दिव्या स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शर्करास्नानं समर्पयामि । शर्करास्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
पञ्चामृत-स्नानम्
हरि÷ ॐ पञ्च॑ न॒द्यः सर॑स्वती॒मपि यन्ति॒ सस्त्रोतसः॑।
सर॑स्वती॒तु प॑ञ्च॒धा सो दे॒शेऽभ॑वत्स॒रित् ॥
पञ्चामृतं मयाऽऽनीतं पयो दधि घृतं मधु ।
शर्करा च समायुक्तं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम ॥
पयो दधि घृतं चैव मधु च शर्करायुतम् ।
पञ्चामृतं मयाऽऽनीतं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ भूर्भवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवय नमः, पञ्चामृतस्नानं समर्पयामि । पञ्चामृतस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
महाअभिषेकं-स्नानम्
शिव पूजन में लिङ्गाष्टक स्तोत्रम् , शिवमहिम्नः स्तोत्रम् रुद्राष्टाध्यायी आदि के द्वारा अथवा निम्नलिखित १६ मन्त्रों का पाठ करते हुए वर्षा जल, शुद्ध जल, तीर्थ जल, गंगाजल, दुग्ध, मधु, घृत, सरसों तेल, तथा गन्ना अथवा गिलोय के रस से, शिवलिंङ्ग (स्वर्णलिङ्ग, रजतलिंङ्ग, अष्टलौहलिङ्ग, पारदलिंङ्ग, मोतीलिंङ्ग, स्फटिकलिंङ्ग अथवा पाषाणलिंङ्ग) का अभिषेक करें।
हरि÷ ॐ नम॑स्तेरुद्द्रमन्यव॑ऽउतोत॒ऽइष॑वे॒नम॑÷॥
बाहुब्भ्या॑मुत ते॒नम॑÷ ॥१॥
यातेरुद्रशि॒वा त॒नूरघोराऽपा॑पकाशिनी ॥
तया॑नस्त॒न्न्वा॒ शन्त॑मया॒गिरि॑शन्ता॒भिचा॑कशीहि ॥२॥
यामिषु॑ङ्गरिशन्त॒हस्ते॑वि॒भर्ष्ष्यस्त॑वे ॥
शि॒वाङ्गरित्रताङ्कुरुमा हिँ ᳬ सीः पुरु॑षञ्जग॑त् ॥३॥
शि॒वेन॒व्वच॑सात्त्वा॒गिरि॒शाच्छाव्वदामसि ॥
यथा॑नः सव्वर्व॒मिज्जग॑दय॒क्ष्म ᳬ सुमनाऽअस॑त् ॥४॥
अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ॥
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥५॥
अ॒सौयस्ता॒म्म्रोऽअ॑रु॒णऽउ॒तबब्भ्रुः सु॑म॒ङ्गलः ॥
येचैन ᳬ रु॒द्द्राऽअ॒भितो॑दिक्षुश्र्श्रिताः स॑हस्त्रशो ऽवैषा॒ ᳬ हेड॑ऽ ईमहे ॥६॥
अ॒सौयोऽव॒सर्प्प॑ति॒नील॑ग्ग्रीवोव्विलोहितः ॥
उतैन॑ङ्गोपाऽअदृश्र्श्रन्नदृश्र्श्रन्नुदहार्यःसदृष्टोमृडयाति नः ॥७॥
नमो॑ऽस्तु॒नील॑ग्ग्रीवायसहस्त्राक्षा य॑मी॒ढुषे॑ ॥
अथो॒येऽअ॑स्य॒सत्त्वा॑नो॒ऽहन्तेब्भ्यो॑ऽकर॒न्नमः ॥८॥
प्रमु॑ञ्च॒धन्व॑न॒स्त्वमु॒भयोरार्त्क्न्योज्जर्या॑म् ॥
याश्च्च॑ते॒हस्त॒ऽइष॑वः परा॒ताभ॑गवोव्वप ॥९॥
व्विज्ज्य॒न्धनुः कप॒र्द्दिनो॒व्विश॑ल्ल्यो॒बाण॑वाँ२॥ ऽउ॒त॥
अने॑शन्नस्य॒याऽ इष॑वऽआ॒भुर॑स्यनिषङ्गधिः ॥१०॥
यातेहेतिर्म्मीढुष्ट्टम॒हस्ते॑व॒भूव॑ते॒धनु॑÷॥
तया॒स्म्मान्न्विश्श्वत॒स्त्वम॑य॒क्ष्म्मया॒परि॑भुज ॥११॥
परि॑ते॒धन्न्व॑नोहेतिर॒स्म्मान्न्व्वृणक्तुव्वि॒श्श्वत॑÷॥
अथो॒यऽइषुधिस्तवा॒रेऽअ॒स्म्मन्निधे॑हि॒तम् ॥१२॥
अ॒व॒तत्त्य॒धनु॒ष्ट्व ᳬ सह॑स्त्राक्ष॒शते॑षु॒धे ॥
नि॒शीर्य्यश॒ल्ल्याना॒म्मुखा॑शि॒वोन॑÷सु॒मना॑भव ॥१३॥
नम॑स्त॒ऽआयु॑धायाना॑ततायधृष्णवे॑ ॥
उ॒भाब्भ्या॑मु॒तते॒नमो॑बाहुब्भ्या॒न्तव॒धन्न्व॑ने ॥१४॥
मानो॑म॒हान्त॑मु॒तमानो॑ऽअर्भ॒कम्मान॒ऽउक्षन्तमु॒तमान॑ऽउक्षितम् ॥
मानोव्वधीः पि॒तर॒म्मोत॑मा॒तर॒म्मानः प्प्रि॒यास्त॒न्न्वोरुद्द्ररीरिषः ॥१५॥
मान॑स्तोकेतन॑ये॒मान॒ऽआयु॑षि॒मानोगोषु॒मानो॒ऽअश्श्वेषु॒रीरिषः ॥
मानो॑व्वीरान्नु॑द्दद्रभामिनो॑व्वधीर्ह॒विष्म्म॑न्तः सद॒मित्त्वा॑हवामहे ॥१६॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, महाअभिषेकं स्नानं समर्पयामि । महाअभिषेकस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
(अभिषेक के अनन्तर शुद्धोदक स्नान करायें। तत्पश्चात् ‘ॐ द्यौ: शान्ति:’ शान्तिक मन्त्रों से शान्त्यभिषेक करें।)
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
गन्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ त्वां गन्धर्व्वा ऽअखनँस्त्वामिन्द्रस्त्वां बृहस्पतिः ।
त्वामोषधे सोमो राजा व्विद्वान्यक्षमादमुच्यत ॥
मलयाचलसम्भूतं चन्दनागुरुसम्भवम् ।
चन्दनं देव देवेश स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः गन्धोदकस्नानं समर्पयामि । गन्धोदकस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
उद्वर्तन-स्नानम्
हरि÷ ॐ अᳬशुना॑ ते अ॒ᳬशु पृ॑च्च्यतां परु॑षाः परुः।
ग॒न्न्धस्ते॒ सोम॑मवतु मदा॑य॒ रसो ऽअच्यु॑तः ॥
नानासुगन्धिद्रव्यं च चन्दनं रजनीयुतम् ।
उद्वर्तनं मया दत्तं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः गन्धोदकस्नानं समर्पयामि । गन्धोदकस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
विजया-स्नानम्
हरि÷ ॐ व्विज्ज्य॒न्धनुः कप॒र्द्दिनो॒व्विश॑ल्ल्यो॒बाण॑वाँ२ ऽउत ।
अने॑शन्नस्य॒याऽ इष॑वऽआ॒भुर॑स्यनिषङ्गधिः ॥
शिवप्रीतिकरं रम्यं दिव्यभावसमन्वितम् ।
विजयाख्यं च स्नानार्थं भक्त्या दत्तं प्रगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, विजयोदक स्नानं समर्पयामि । विजयोदकस्नानान्ते शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि, शुद्धोदकस्नानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
शुद्धोदक-स्नानम्
हरि÷ ॐ शुद्धवा॑लः स॒र्व्वशु॑द्धवालो मणि॒वाल॒स्त ऽआ॑श्श्विनाः श्येतः
श्येताक्षोऽरु॒णस्ते रु॒द्राय॑ पशुपत॑ये कर्ण्णा यामा
ऽअ॑वलिप्पता रौद्रा नर्भोरूपाः पार्ज्जन्न्याः॥
गङ्गा-सरस्वती-रेवा-पयोष्णी-नर्मदाजलैः ।
स्नापितोऽसि मया देव ततः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि ॥ (शुद्ध जल से स्नान करायें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
उत्तर षडङ्गन्यास
हरि÷ ॐ मनो॑जूतिर्ज्जु॑षता॒माज्ज्य॑स्य॒ बृह॒स्प्पति॑र्य॒ज्ञमि॒मन्त॑नो॒त्वरि॑ष्ट्टं य्यज्ञᳬसमि॒मन्द॑धातु॒ ।
व्विश्श्वे॑दे॒वास॑ऽइ॒हमा॑दयन्ता॒मो॑३ प्रति॑ष्ठ ॥ ॐ हृदयाय नमः ॥
हरि÷ ॐ अबोद्ध्य॒ग्निः स॒मिधा॒जना॑ना॒म्प्रति॑धे॒नुमि॑वाय॒तीमु॒षास॑म् ।
यहव्वाऽ इ॑व॒प्प्रव॒यामुज्जिहानाः प्प्रभा॒नव॑÷ सिस्त्रते॒नाकमच्छ॑ ॥ ॐ शिरसे स्वाहा ॥
हरि÷ ॐ मू॒र्द्धान॑न्दि॒वोऽअ॑र॒तिम्पृ॑थि॒व्याव्वैश्श्वान॒रमृतऽआजा॒तम॒ग्निम्।
कविᳬ स॒म्म्राज॒मति॑थि॒ञ्जना॑नामा॒सन्नापात्र॑ञ्जनयन्तदे॒वाः॥ ॐ शिखायै वषट् ॥
हरि÷ ॐ मर्म्मा॑णिते॒व्वर्म्म॑णाच्छादयामि॒सोम॑स्त्वा॒राजा॒मृते॒नानु॑वस्ताम् ।
उ॒रोर्व्वरी॑यो॒व्वरु॑णस्ते॒कृणोतु॒जय॑न्त॒न्त्वानु॑दे॒वाम॑दन्तु ॥ ॐ कवचाय हुम् ॥
हरि÷ ॐ व्वि॒श्श्वत॑श्चक्षुरु॒तव्वि॒श्श्वतो॑मुखोव्वि॒श्श्वतो॑बाहुरु॒तव्वि॒श्श्वत॑स्पात् । सम्बा॒हुब्भ्या॒न्धम॑ति॒सम्पत॑त्त्रैर्द्यावा॒भूमी॑ज॒नयन्दे॒वऽएक÷ ॥ॐ नेत्रत्रयाय वौषट् ॥
हरि÷ ॐ मान॑स्तो॒केतन॑ये॒मान॒ऽआयु॑षि॒मानो॒गोषु॒मानो॒ ऽअश्श्वे॑षु॒रीरिषः । मानो॑व्वीरान्नु॑द्रभा॒मिनो॑व्वधीर्ह॒विष्म्म॑न्त॒÷ सद॒मित्त्वा॑हवामहे ॥ ॐ अस्त्राय फट् ॥
वस्त्रम्
हरि÷ ॐ असौ योऽवसर्पति नीलग्रीवो विलोहितः ।
उतैनं गोपा अदृश्रन्नदृश्रन्नुदहार्यः स दृष्टो मृडयाति नः ॥
शीतवातोष्णसंत्राणं लज्जाया रक्षणं परम् ।
देहालंकरणं वस्त्रमतः शान्ति प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, वस्त्रं समर्पयामि, वस्त्रान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
उपवस्त्रम्
ॐ सुजातो ज्ज्योतिषा सह शर्म्म व्वरुथमाऽसदत्स्वः ।
व्वासो ऽअग्ने व्विश्वरुप ᳬ सं व्ययस्व व्विभावसो ॥
उपवस्त्रं प्रयच्छामि देवाय परमात्मने ।
भक्त्या समर्पितं देव प्रसीद परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, उपवस्त्रं समर्पयामि, उपवस्त्रान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
यज्ञोपवीतम्
हरि÷ ॐ ब्रह्म ज्ज्ञानप्रथमं पुरस्ताद्विसीमतः सुरुचो वेन आवः ।
स बुध्न्या उपमा अस्य विष्ठाः सतश्च योनिमसतश्च विवः ॥
हरि÷ ॐ नमो॑ऽस्तु॒नील॑ग्ग्रीवायसहस्त्राक्षा य॑मी॒ढुषे॑ ।
अथो॒येऽअ॑स्य॒सत्त्वा॑नो॒ऽहन्तेब्भ्यो॑ऽकर॒न्नमः ॥
हरि÷ ॐ यज्ञोपवीतं परमं पवित्रं प्रजापतेर्यत्सहजं पुरस्तात् ।
आयुष्यमग्र्यं प्रतिमुञ्च शुभ्रं यज्ञोपवीतं बलमस्तु तेजः ॥
यज्ञोपवीतमसि यज्ञस्य त्वा यज्ञोपवीततेनोपहिनह्यामि।
नवभिस्तन्तुर्भियुक्तं त्रिगुणं देवतामयं ।
उपवीतं मयादत्तं गृहाण परमेश्वर ॥
यज्ञोपवीतं सौवर्णम् मयादत्तं च शंकर ।
गृहाण परया तुष्ट्या तुष्टि दो भव सर्वदा ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, यज्ञोपवीतं समर्पयामि, यज्ञोपवीतान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
आचमनम्
हरि÷ ॐ अद्ध्य॑वोचदधिव॒क्क्ताप्र॑थ॒मोदैव्यो॑भि॒षक् ।
अहीँश्श्चसर्व्वाञ्जम्भयन्त्सवी॑श्श्च॒यातुधान्त्र्यो॒ऽध॒राची॒÷ परा॑सु॒व ॥
सर्वतीर्थसमायुक्तं सुगन्धि निर्मलं जलं ।
आचम्यतां मया दत्तं गृहीत्वा परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भुवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि । (आचमन के लिये जल अर्पित करें)
गन्धम् (चन्दन)
हरि÷ ॐ प्रमुञ्च धन्न्वनस्त्वमुभयोरार्त्न्योर्ज्ज्याम् ।
याश्च ते हस्त ऽइषवः परा ता भगवो व्वप ॥
हरि÷ ॐ नमः श्वभ्यः श्वपतिभ्यश्च वो नमो नमो भवाय च रुद्राय च नमः ।
शर्वाय च पशुपतये च नमो नीलग्रीवाय च शितिकण्ठाय च ॥
श्री खण्डं दिव्यं गन्धाढ्यं सुमनोहरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम ॥
सुगन्धं चन्दनं दिव्यं मयादत्तं तव प्रभो ।
भक्त्या परम्या शम्भो सुभगं कुरु मां भव ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, गन्धं समर्पयामि । (शैव गन्धाष्टक अथवा चन्दन अर्पित करें)
भस्म
हरि÷ ॐ प्रसद्य भस्मना योनिमपश्च पृथ्वीमग्ने ।
स ᳬ सृज्ज्य मातृभिष्ट्वं ज्ज्योतिष्मान् पुनरा ऽसदः ॥
अग्निहोत्र समुद्भूतं विरजाहोमपाजितम् ।
गृहाण भस्म हे स्वामिन भक्तानां भूतिदाय ॥
सर्वपापहरं भस्म दिव्यज्योतिर्समप्रभम् ।
सर्वक्षेमकरं पुण्यं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः भस्मं समर्पयामि । (भस्म अर्पित करें)
अक्षत
हरि÷ ॐ अक्षन्नमीमदन्त ह्य्यव प्प्रिया ऽअधूषत ।
अस्तोषत स्वभानवो व्विप्रा नविष्ठ्ठया मती योजान्विन्द्र ते हरी ॥
हरि÷ ॐ व्रीहयश्च मे यवाश्च मे माषाश्च मे तिलाश्च मे मुद्गाश्च मे
खल्वाश्व मे प्रियङ्गवश्च मेऽणवश्च मे श्यामाकाश्च मे
नीवाराश्च मे गोधूमाश्च मे मसूराश्च मे यज्ञेन कल्पन्ताम् ॥
अक्षताश्च सुरश्रेष्ठ कुंकुमाक्ताः सुशोभिताः ।
मया निवेदिता भक्तया गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः अक्षतान् समर्पयामि । (अक्षत अर्थात चावल अर्पित करें)
पुष्प-माला
हरि÷ ॐ ओषधीः प्रतिमोदध्द्व्वं पुष्पवतीः प्रसूवरीः ।
अश्श्वा ऽइव सजित्वरीर्व्वीरुधः पारयिष्ण्णव्वः ॥
हरि÷ ॐ नमः पार्याय चावार्याय च नमः प्रतरणाय चोत्तरणाय च ।
नमस्तीर्थ्याय च कूल्याय च नमः शष्प्याय च फेन्याय च ॥
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयाहृतानि पुष्पाणि पूजार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयाऽऽनीतानि पुष्पाणि गृहाण परमेश्वर ॥
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि भक्तितः ।
मयाहृतानि पुष्पाणि गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः पुष्पमालां समर्पयामि । (पुष्प्माला पहनावें)
बिल्व-पत्रम्
हरि÷ ॐ नमो बिल्मिने च कवचिने च नमो व्वर्मिणे च व्वरुथिने च ।
नमः श्र्श्रुताय च श्र्श्रुतसेनाय च नमो दुन्दुब्भ्याय च हनन्याय च ॥
त्रिदलं त्रिगुणाकारं त्रिनेत्रं च त्रियायुधम् ।
त्रिजन्मपापसंहारं बिल्वपत्रं शिवार्पणम् ॥१॥
काशीवासनिवासी च कालभैरव दर्शनम् ।
कोटिकन्यामहादानं बिल्वपत्र शिवार्पणम ॥२॥
दर्शनं बिल्ववृक्षस्य स्पर्शनं पापनाशनम् ।
अघोरपापसंकाशं बिल्वपत्रं शिवार्पणम् ॥३॥
अखण्डेविल्वपत्रैश्च पूजयेत् शिवशंकरम् ।
कोटिकन्यामहादानं बिल्वपत्रं शिवार्पणम् ॥४॥
गृहाण बिल्वपत्राणि सपुष्पाणि महेश्वरः ।
सुगन्धीनि भवानीश शिवत्वं कुसुमप्रियः ॥५॥
त्रिशाखैर्बिल्वपत्रैश्च ह्यच्छिद्रैः कोमलैः शुभैः ।
तव पूजां करिष्यामि गृहाण परमेश्वर ॥६॥
श्रीवृक्षामृतसम्भूतं शंकरस्य सदाप्रियम् ।
पवित्रं ते प्रयच्छामि बिल्वपत्रं सुरेश्वर ॥७॥
त्रिशाखैर्बिल्वपत्रैश्च कोमलैश्चातिसुन्दरैः ।
त्वां पूजयामि विश्वेश प्रसन्नो भव सर्वदा ॥८॥
अमृतोद्भवश्रीवृक्ष शंकरस्य सदा प्रियम ।
तत्ते शम्भो प्रयच्छामि विल्वपत्रं सुरेश्वर ॥९॥
अखण्डैर्बिल्वपत्रैश्च पूजिते नन्दिकेश्वरे ।
शुद्ध्यन्ति सर्वपापेभ्यो बिल्वपत्रं शिवार्पणम् ॥१०॥
मूलतो ब्रह्मरूपाय मध्यतो विष्णुरूपिणे ।
अग्रतः शिवरूपाय बिल्वपत्रं शिवार्पणम् ॥११॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, एकादश बिल्वपत्राणि समर्पयामि । (राम नाम अंकित ११ बिल्वपत्र अर्पित करें)
दूर्वाङ्कुर
हरि÷ ॐ काण्डात्काण्डात्प्ररोहन्ती परुषः परुषस्परि ।
एवा नो दूर्व्वे प्प्रतनु सहस्त्रेण शतेन च ॥
दूर्वाङ्कुरान् सुहरितानमृतान् मङ्गलप्रदान् ।
आनीतांस्तव पूजार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः, एकादश दूर्वाङ्कुरान् (मेखलायाम) समर्पयामि । (११ दूर्वा अर्पित करें)
शमी-पत्र
हरि÷ ॐ अग्नेस्तनूरसि व्वाचो व्विसर्ज्जनं देववीतये त्वा गृह्णामि बृहद्ग्रावासि व्वानस्पत्यः स ऽइदं देवेब्भ्यो हविः शमीष्व सुशमि शमीष्व ।
हविष्कृदेहि हविष्कृदेहि ॥
अमङ्गलानां च शमनीं शमनीं दुष्कृतस्य च ।
दुःस्वप्ननाशिनीं धन्यां प्रपद्येहं शमीं शुभाम् ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः शमीपत्रं समर्पयामि । (शमी पत्र अर्पित करें)
तुलसी-मञ्जरी
हरि÷ ॐ शिवो भव प्प्रजाब्भ्यो मानुषीब्भ्यस्त्वमङ्गिरः ।
मा द्यावापृथिवी ऽअभिशोचीर्म्मान्तरिक्षं मा व्वनस्पतीन् ॥
मिलत्परिमलामोद् भृंगसङ्गीत संस्तुताम् ।
तुलसञ्जरीमञ्जु अञ्जसा स्वीकुरु प्रभो ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः तुलसीमञ्जरीम् समर्पयामि । (तुलसी मञ्जरी अर्पित करें)
मेखला
हरि÷ ॐ ब्रह्म ज्ज्ञानप्रथमं पुरस्ताद्विसीमतः सुरुचो वेन आवः ।
स बुध्न्या उपमा अस्य विष्ठाः सतश्च योनिमसतश्च विवः ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः मेखलायाम् समर्पयामि । (११ दूर्वा की गोल मेखला बना कर पार्थिव शिवलिंङ्ग पूजा में शिवजी को अर्पित करें)
सप्तधान्य
हरि÷ ॐ धान्न्यमसि धिनुहि देवान्प्राणायत्त्वा व्यानायत्त्वा।
दीर्ग्घा मनुप्प्रसिति मायुषेधान्देवोवः सविता हिरण्यपाणिः प्प्रतिगृब्भ्णात्त्वच्छिद्रेण पाणिना चक्क्षुषेत्वा महीनां पयोऽसि॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्री भगवते साम्बसदाशिवाय नमः सप्तधान्यम् समर्पयामि । (सप्तधान्य के रूप में साबुत जौ, धान, तिल, कंगनी, मूंग, चना, एवं उड़द अर्पित करें)
आभूषण
हरि÷ ॐ युवं तमिन्द्रापर्वता पुरोयुधा यो नः पृतन्यादप तंतमिद्धतं वज्रेण तंतमिद्धतम् ।
दूरे चत्ताय छन्त्सद् गहनं यदिनक्षत् ॥
वज्रमाणिक्यवैदूर्यमुक्ताविद्रुममण्डितम् ।
पुष्पराग समायुक्तं भूषणं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः रत्नाभूषणम् द्रव्याणि समर्पयामि । (आभूषण अर्पित करें)
नानापरिमलद्रव्याणि
हरि÷ ॐ अहिरिव भोगैः पर्य्येति बाहुँ ज्याया हेतिं परिबाधमानः ।
हस्तघ्नो व्विश्वा व्वयुनानि व्विद्वान् पुमान् पुमा ᳬ सं परि पातु व्विश्वतः ॥
अबीरं च गुलालं च हरिद्रादिसमन्वितम् ।
नानापरिमलद्रव्यं गृहाण परमेश्वर ॥
दिव्य गन्धसमायुक्तं नानापरिमलान्वितम् ।
गन्धद्रव्यमिदं भक्त्या स्वीकुरु शोभनम् ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः नानापरिमल द्रव्याणि समर्पयामि । (अबीर-गुलाल हल्दी अर्पित करें)
सिन्दूर
ॐ सिन्धोरिव प्राध्वने सूघनासो वातप्रमियः पतयन्ति यह्वा ।
घृतस्य धारा अरुषो न वाजी काष्ठा भिन्दन्नूर्मिभिःपिन्वमानः ॥
सिन्दूरं शोभनं रक्तं सौभाग्यं सुखवर्धनम् ।
शुभदं कामदं चैव सिन्दूरं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः सिन्दूरम् समर्पयामि ।
सुगन्धित द्रव्य
हरि÷ ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम् ।
उर्वारुकमिव बन्धनान्मृत्योर्मुक्षीय मामृतात् ॥
दिव्यगन्ध समायुक्तं महापरिमलाद्भुतम् ।
गन्धद्रव्यमिदं भक्त्या दत्तं स्वीकुरु शंकर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः सुगन्धिद्रव्यं समर्पयामि । (इत्र अर्पित करें)
विशेष पूजा
(गन्ध, अक्षत, पुष्प अथवा बिल्व पत्र से अंङ्गपूजन, आवरण पूजन, एकादशशक्ति पूजन, गणपूजन, अष्टमूर्ति पूजन, एकादशरुद्र पूजन, तथा अष्टोत्तरशतनामभिः शिवार्चन करें।)
अंङ्ग-पूजनम
ॐ ईशानाय नमः पादौ पूजयामि ।
ॐ शंकराय नमः जंङ्घे पूजयामि ।
ॐ शिवाय नमः जानुनी पूजयामि ।
ॐ शूलपाणये नमः गुल्फौ पूजयामि ।
ॐ शम्भवे नमः कटी पूजयामि ।
ॐ स्वयम्भुवे नमः गुह्यं पूजयामि ।
ॐ महादेवाय नमः, नाभिं पूजयामि ।
ॐ विश्वकर्त्रे नमः उदरे पूजयामि ।
ॐ सर्वतोमुखाय नमः पार्श्वे पूजयामि ।
ॐ स्थाणवे नमः स्तनौ पूजयामि ।
ॐ नीलकण्ठाय नमः कण्ठं पूजयामि ।
ॐ शिवात्मने नमः मुखं पूजयामि ।
ॐ त्रिनेत्राय नमः नेत्रे पूजयामि ।
ॐ नागभूषणायनमः शिरः पूजयामि ।
ॐ देवाधिदेवाय नमः सर्वाङ्ग पूजयामि ।
आवरण-पूजनम्
ॐ अघोराय नमः ।
ॐ पशुपतये नमः ।
ॐ शिवाय नमः ।
ॐ विरूपाय नमः ।
ॐ विश्वरूपाय नमः ।
ॐ त्र्यम्बकाय नमः ।
ॐ भैरवाय नमः ।
ॐ कपर्दिने नमः ।
ॐ शूलपाणये नमः ।
ॐ ईशानाय नमः ।
ॐ महेशाय नमः ।
एकादशशक्ति-पूजनम्
ॐ उमायै नमः ।
ॐ शंकरप्रियायै नमः ।
ॐ पार्वत्यै नमः ।
ॐ गौर्यै नमः ।
ॐ काल्यै नमः ।
ॐ कालिन्द्यै नमः ।
ॐ कोटर्यै नमः ।
ॐ विश्वधारिण्यै नमः ।
ॐ विश्वमात्रै नमः (ॐ ह्रां नमः) ।
ॐ भगवत्यै नमः (ॐ ह्रीं नमः) ।
ॐ ॐ विश्वेश्वर्यै नमः (ॐ गंगादेव्यै नमः) ।
गण-पूजनम्
ॐ गणपतये नमः ॥
ॐ कार्तिकाय नमः ॥
ॐ पुष्पदन्ताय नमः ॥
ॐ कपर्दिने नमः ॥
ॐ भैरवाय नमः ॥
ॐ शूलपाणये नमः ॥
ॐ ईश्वराय नमः ॥
ॐ दण्डपाणये नमः ॥
ॐ नन्दिने नमः ॥
ॐ महाकालाय नमः ॥
अष्टमूर्ति-पूजनम्
ॐ शर्वाय क्षितिमूर्तये नमः ॥
ॐ भवाय जलमूर्तये नमः ॥
ॐ रुद्राय अग्निमूर्तये नमः ॥
ॐ उग्राय वायुमूर्तये नमः ॥
ॐ भीमाय आकाशमूर्तये नमः ॥
ॐ पशुपतये यजमानमूर्तये नमः ॥
ॐ महादेवाय सोममूर्तये नमः ॥
ॐ ईशानाय सूर्यमूर्तये नमः ॥
एकादशरुद्र-पूजनम्
ॐ अघोराय नमः ।
ॐ पशुपतये नमः ।
ॐ शर्वाय नमः ।
ॐ विरूपाक्षाय नमः ।
ॐ विश्वरूपिणे नमः ।
ॐ त्र्यम्बकाय नमः ।
ॐ कपर्दिने नमः ।
ॐ भैरवाय नमः ।
ॐ शूलपाणये नमः ।
ॐ ईशानाय नमः ।
ॐ महेश्वराय नमः ।
अष्टोत्तरशतनामभिः शिवार्चनम्
(अष्टोत्तरशत शिव नाम पूजन से पूर्व विनियोग करें।)
विनियोग
ॐ अस्य श्री शिवाष्टोत्तरशतशिवनाम मन्त्रस्य नारायण ॠषिः अनुष्टुप छन्दः श्री सदाशिवो देवताः गौरी उमाशक्तिः श्री साम्बसदाशिवप्रीतये अष्टोत्तरशतनामाभिः शिव पूजने विनियोगः ॥
ध्यानम्
शान्ताकारं शिखरिशयनं नीलकण्ठं सूरेशं
विश्वाधारं स्फटिकसदृशं शुभ्रवर्णं शुभाङ्गम् ।
गौरीकान्तं त्रितयनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यम
वन्दे शम्भुं भवभयहरं सर्वलौकैक नाथम् ॥
(ध्यान के अनन्तर भगवान शिव के निम्न १०८ नामों का उच्चारण करते हुए शिवलिंङ्ग पर पुष्प, अक्षत अथवा बिल्व पत्र समर्पित करें)
ॐ शिवाय नमः। ॐ महेश्वराय नमः। ॐ शंभवे नमः । ॐ पिनाकिने नमः। ॐ शशिशेखराय नमः। ॐ वामदेवाय नमः ।ॐ विरूपाक्षाय नमः । ॐ कपर्दिने नमः । ॐ नीललोहिताय नमः। ॐ शंकराय नमः ।ॐ शूलपाणये नमः । ॐ खट्वांगिने नमः। ॐ विष्णुवल्लभाय नमः । ॐ शिपिविष्टाय नमः। ॐ अंबिकानाथाय नमः । ॐ श्रीकण्ठाय नमः । ॐ भक्तवत्सलाय नमः। ॐ भवाय नमः। ॐ शर्वाय नमः । ॐ त्रिलोकेशाय नमः । ॐ शितिकण्ठाय नमः। ॐ शिवा प्रियाय नमः। ॐ उग्राय नमः। ॐ कपालिने नमः। ॐ कपालिने नमः। ॐ कामारये नमः । ॐ अन्धकासुरसूदनाय नमः ॐ गंगाधराय नमः। ॐ ललाटाक्षाय नमः । ॐ कालकालाय नमः । ॐ कृपानिधये नमः । ॐ भीमाय नमः। ॐ परशुहस्ताय नमः। ॐ मृगपाणये नमः । ॐ जटाधराय नमः। ॐ कैलाशवासिने नमः । ॐ कवचिने नमः। ॐ कठोराय नमः। ॐ त्रिपुरान्तकाय नमः। ॐ वृषांकाय नमः। ॐ वृषभारूढाय नमः। ॐ भस्मोद्धूलितविग्रहाय नमः। ॐ सामप्रियाय नमः । ॐ स्वरमयाय नमः ॐ त्रयीमूर्तये नमः । ॐ अनीश्वराय नमः। ॐ सर्वज्ञाय नमः। ॐ परमात्मने नमः। ॐ सोमसूर्याग्निलोचनाय नमः । ॐ हविषे नमः । ॐ यज्ञमयाय नमः। ॐ सोमाय नमः । ॐ पंचवक्त्राय नमः। ॐ सदाशिवाय नमः। ॐ विश्वेश्वराय नमः। ॐ वीरभद्राय नमः। ॐ गणनाथाय नमः। ॐ प्रजापतये नमः । ॐ हिरण्यरेतसे नमः । ॐ दुर्धर्षाय नमः । ॐ गिरीशाय नमः । ॐ गिरिशाय नमः । ॐ अनघाय नमः । ॐ भुजंगभूषणाय नमः । ॐ भगय नमः। ॐ गिरिधन्वने नमः । ॐ गिरिप्रियाय नमः। ॐ कृत्तिवाससे नमः। ॐ पुरारातये नमः। ॐ भगवते नमः । ॐ प्रमथाधिपाय नमः। ॐ मृत्युंजयाय नमः । ॐ सूक्ष्मतनवे नमः।ॐ जगद्व्यापिने नमः । ॐ जगद्गुरुवे नमः। ॐ व्योमकेशाय नमः। ॐ महासेनजनकाय नमः । ॐ चारुविक्रमाय नमः। ॐ रुद्राय नमः। ॐ भूतपतये नमः। ॐ स्थाणवे नमः। ॐ अहिर्बुध्न्याय नमः। ॐ दिगंबराय नमः। ॐ अष्टमूर्तये नमः। ॐ अनेकात्मने नमः। ॐ सात्विकाय नमः। ॐ शुद्धविग्रहाय नमः । ॐ शाश्वताय नमः। ॐ खण्डपरशवे नमः। ॐ अजाय नमः। ॐ पाशविमोचकाय नमः। ॐ मृडाय नमः। ॐ पशुपतये नमः। ॐ देवाय नमः। ॐ महादेवाय नमः । ॐ अव्ययाय नमः। ॐ हरये नमः। ॐ भगनेत्रभिदे नमः। ॐ अव्यक्ताय नमः। ॐ शुद्धविग्रहाय नमः। ॐ शाश्वताय नमः। ॐ खण्डपरशवे नमः। ॐ अजाय नमः । पाशविमोचकाय नमः। ॐ मूडाय नमः । ॐ पशुपतये नमः । ॐ देवाय नमः । ॐ महादेवाय नमः। ॐ अव्ययाय नमः। ॐ हरये नमः । ॐ भगनेत्रभिदे नमः । ॐ अव्यक्ताय नमः। ॐ दक्षाध्वरहराय नमः । ॐ हराय नमः । ॐ पूषदन्तभिदे नमः। ॐ अव्यग्राय नमः । ॐ सहस्राक्षाय नमः । ॐ सहस्रपदे नमः ।
ॐ अपवर्गप्रदाय नमः। ॐ अनन्ताय नमः। ॐ तारकाय नमः। ॐ परमेश्वराय नमः ।
धूपम्
हरि÷ ॐ या ते हेतिर्म्मीढुष्ट्ट महस्ते बभूव ते धनुः ।
तयाऽस्मान्न्विश्श्वतस्त्वमयक्ष्मया परिभुजः ॥
हरि÷ ॐ नमः कपर्दिने च व्युप्त केशाय च नमः सहस्त्राक्षाय च शतधन्वने च ।
नमो गिरिशयाय च शिपिविष्टाय च नमो मेढुष्टमाय चेषुमते च ॥
वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यो गन्ध उत्तमः ।
आघ्नेयः सर्वदेवानाम् धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः धूपमाघ्रापयामि ।
दीपम्
हरि÷ ॐ परि ते धन्न्वनो हेतिरस्म्मान् व्वृणक्तु व्विश्वतः ।
अथो य ऽइषुधिस्तवारे ऽअस्म्मन्निधेहि तम् ॥
हरि÷ ॐ नमः आराधे चात्रिराय च नमः शीघ्रयाय च शीभ्याय च ।
नमः ऊर्म्याय चावस्वन्याय च नमो नादेयाय च द्वप्याय च ॥
साज्यं च वर्तिसंयुक्तं वह्निना योजितं मया ।
दीपं गृहाण देवेश त्रैलोक्य तिमिरापहम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः दीपं दर्शयामि।
ॐ नमः शिवाय इति मन्त्रेण हस्तौप्रक्षालनः (दीपक के दर्शन कराकर हाथ धोयें)
नैवेद्यम्
हरि÷ ॐ अवतत्त्य धनुष्ट्व ᳬ सहस्त्राक्ष शतेषुधे ।
निशीर्य्य शल्यानां मुखा शिवो नः सुमना भव ॥
हरि÷ ॐ नमो ज्येष्ठाय च कनिष्ठाय च नमः पूर्वजाय चापरजाय च ।
नमो मध्यमाय चापगल्भाय च नमो जघन्याय च बुधन्याय च॥
नैवेद्य गृह्यतां देव भक्तिं मे ह्यचलां कुरु ।
ईसिप्त मे वरं देहि परत्र च परां गतिम् ॥
शर्कराखण्डखाद्यानि दधिक्षीरघृतानि च ।
आहारंभक्ष्यभोज्यं च नैवेद्यं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः नैवेद्यं निवेदयामि । नैवेद्यान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
नैवेद्य को पवित्र जल से अभ्युक्षण करके, गन्ध-पुष्प से आच्छादित करके, तथा धेनुमुद्रा से अमृतीकरण करके योनिमुद्रा दिखायें घण्टा वादन करते हुए ग्रास मुद्रा दिखाएं –
पूर्वापोशानम् समर्पयामि।
ॐ अमृतोपस्तरणमसि स्वाहा।
ॐ प्राणाय स्वाहा। ॐ अपानाय स्वाहा।
मध्ये पानीयं समर्पयामि।
ॐ व्यानाय स्वाहा। ॐ उदानाय स्वाहा। ॐ समानाय स्वाहा।
उत्तरापोऽशनम् समर्पयामि।
ॐ अमृतापिधानमसि स्वाहा।
(उत्तराशोशनार्थ पुनः नैवेद्य निवेदित करे, तदनन्तर हस्तप्रक्षालनार्थ जल समर्पित करें भगवान् का ध्यान करते हुए पुनः आचमन के लिये जल समर्पित करें)
नैवेद्यान्ते ध्यानम्, ध्यानान्ते आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
करोद्वर्तनम्
हरि÷ ॐ सिञ्चति अप्रि षिञ्चन्त्युत्सिञ्चन्ति पुनन्ति च ।
सुरायै बभ्रूवै मदे किन्त्वो वदति किन्त्वः॥
चन्दनं मलयोद्भूतं कस्तूर्यादिसमन्वितम् ।
करोद्वर्तनकं देव गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः करोद्वर्तनार्थे चन्दनानुलेपनं समर्पयामि ।
ऋतुफलानि
हरि÷ ॐ याः फलिनीर्य्या ऽअफला ऽअपुष्पा याञ्च पुष्पिणीः ।
बृहस्पतिप्प्रसूतास्ता नो मुञ्चन्त्व ᳬ हसः ॥
नानाविधानि दिव्यानि मधुराणि फलानि वै ।
भक्त्यार्पितानि सर्वाणि गृहाण परमेश्वर ॥
इदं फलं मया देव स्थापितं पुरतस्तव ।
तेन मे सफलावाप्तिर्भवेजन्मनि जन्मनि॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः ऋतुफलानि समर्पयामि । (ऋतुफल, अखण्डॠतुफल निवेदित करें)
धत्तूरफलानि
हरि÷ ॐ कार्षिरसि समुद्द्रस्य त्त्वा क्षित्या ऽउन्नयामि । समापो ऽअद्भिररग्मत समोषर्धा श्षधीः ॥
धीरधैर्यपरीक्षार्थ धारितं परमेष्ठिना ।
धत्तूरं कण्टकाकीर्णं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः धतूराफलानि समर्पयामि। (धत्तूरफल निवेदित करें)
ताम्बूलम्
हरि÷ ॐ नमस्त ऽआयुधाया नातताय धृष्णवे ।
उभाब्भ्यामुत ते नमो बाहुब्भ्यां तवाज्ञन्द्रस्वने ॥
हरि÷ ॐ इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्रभरामहे मतीः।
यशा शमशद् द्विपदे चतुष्पदे विश्वं पुष्टं ग्रामे अस्तिमन्ननातुराम् ॥
पूगीफलं महद्दिव्यं नागवल्लीदलैर्युतम् ।
एलादिचूर्णसंयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः मुखवासार्थे सपूगीफलं ताम्बूलपत्रं समर्पयामि । (लोंग इलायची, सुपारी सहित पान निवेदित करें)
द्रव्य-दक्षिणा
हरि÷ ॐ मा नो॑ म॒हान्त॑मु॒त मा नो॑ ऽअर्भ॒कम् मा न॒ ऽउक्षन्तमु॒त मा न॑ ऽउक्षितम् ॥
मा नो व्वधीः पि॒तर॒म् मोत॑मा॒तर॒म्मानः प्प्रि॒यास्त॒न्न्वो रुद्द्ररीरिषः ॥
हरि÷ ॐ यद्दत्तं यत्परादान यत्पूर्तं याश्च दक्षिणाः ।
तदाग्निर्वैश्वकर्मणः स्वर्देवेषु नो दधत् ॥
दक्षिणा स्वर्ण सहिता यथाशक्ति समर्पितः ।
अन्नतफलदामेनां गृहाण परमेश्वर ॥
हिरण्यगर्भ गर्भस्थ॔ हेमबीजं विभावसोः ।
अनंतपुण्यफलदमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्री भगवते साम्बसदाशिवाय नमः कृतायाः पूजायाः सादुगुण्यार्थे द्रव्यदक्षिणां समर्यपामि ।
पञ्चवक्त्र-पूजनम्
हरि÷ ॐ सद्योजातं प्रपद्यामि सद्योजाताय वै नमो नमः ।
भवे भवे नातिभवे भवस्व मां भवोद्भवाय नमः ॥
प्रालेयामलबिन्दुकुन्दधवलं गोक्षीरफेनप्रभम्
भस्माभ्यङ्ग मनङ्ग देह दहन ज्वाला वली लोचनम् ।
ब्रह्मेन्द्राग्निमरुद्गणैः स्तुतिपरैरभ्यर्चितं
योगिभि-
वन्देऽहं सकलं कलंकरहित स्थाणोर्मुखं पश्चिमम् ॥
शुभ्रं त्रिलोचनं नाम्ना सद्योजात शिवप्रदम् ।
शुद्धस्फटिकसंकाशं वन्देऽहं पश्चिमं मुखम् ॥
ॐ सद्योजाताय पश्चिमवक्त्राय नमः ॥
उत्तरवक्त्र-पूजनम्
हरि÷ ॐ वामदेवाय नमो ज्येष्ठाय नमः श्रेष्ठाय नमो रुद्राय नमः कालाय नमः कलविकरणाय नमो
बलविकरणाय नमो बलाय नमो बलप्रमथनाय नमः सर्वभूतदमनाय नमो मनोन्मनाय नमः ॥
गौर कुंकुमपिङ्गल सुतिलकं व्यापाण्डुगण्डस्थलं
भू विक्षेप कटाक्ष वीक्षण लसत् संसक्तकर्णोत्पलम् ।
स्त्रिग्धं बिम्बफलाधरं प्रहसितं नीलाल कालङ्कृतं
वन्दे पूर्ण शशाङ्कषमण्डलनिभं वक्त्रं हरस्योत्तरम् ॥
वामदेव सुवर्णाभं दिव्यास्त्रगणसेवितम् ।
अजन्मानमुमाकान्तं वन्देऽहं ह्युत्तरं मुखम् ॥
ॐ वामदेवाय उत्तरवक्त्राय नमः ॥
दक्षिणवक्त्र-पूजनम्
हरि÷ ॐ अधोरेभ्योऽथ घोरेभ्यो घोरघोरतरेभ्यः ।
सर्वेभ्यः सर्वशर्वेभ्यो नमस्तेऽस्तु रुद्ररूपेभ्यः ॥
कालाभ्र भ्रमराञ्जना चलनिभं व्यावृत्तपिङ्गेक्षणं
खण्डेन्दुद्वय मिश्रितांशु दशन प्रोद्भिन्नदष्ट्रांकुरम् ।
सर्वप्रोत कपाल शक्तिसकलं व्याकीर्ण सत्शेखरं
वन्दे दक्षिणमीश्वरस्य कुटिलं भ्रूभङ्गरौद्रंमुखम्
नीलाभ्र वरण ॐकारम घोरं घोर दंष्ट्रकम् ।
दंष्ट्राकरालमत्युग्रं वन्देऽहं दक्षिण मुखम् ॥
ॐ अधोराय दक्षिणवक्त्राय नमः ॥
पूर्ववक्त्र-पूजन
हरि÷ ॐ तत्पुरुषाय विद्महे महादेवाय धीमहि ।
तन्नो रुद्रः प्रचोदयात् ॥
संवर्ताग्नि तडित्प्रतप्त कनक प्रस्पर्धितेजोऽरुणं
गम्भीरस्मितनिः सृतोग्रदशनं प्रोद्भासिताम्राधरम् ।
बालेन्दुद्युतिलोलपिङ्गल जटा भारप्रबद्धोरगं
वन्दे सिद्धसुरासुरेन्द्रनमितं पूर्वं मुखं शूलिनः ॥
बालार्कवर्णमारक्तं पुरुषं च तपडित्प्रभम् ।
दिव्यं पिङ्गजटाधारं वन्देऽहं पूर्वदिङ्मुखम् ॥
ॐ तत्पुरुषाय पूर्ववक्त्राय नमः ॥
ऊर्ध्वमुख-पूजन
हरि÷ ॐ ईशानः सर्वविद्यानामीश्वरः सर्वभूतानां । ब्रह्माधिपतिर्ब्रह्मणोऽधिपतिर्ब्रह्मा शिवों में अस्तु सदा शिवोम् ॥
व्यक्ताव्यक्तगुणोत्तरं सुवदनं षड्त्रिंशतत्वाधिकं
तस्मादुत्तर तत्वमक्षयमिति ध्येयं सदा योगिभिः।
वन्दे तामसवर्जितेन मनसा सूक्ष्मातिसूक्ष्मं परं
शान्तं पञ्चममीश्वरस्य वदनं खव्यापि तेजोमयम् ॥
ईशानं सूक्ष्ममव्यक्तमं तेजःपुञ्जपरायणम् ।
अमृतस्त्रावि चिद्रूपं वन्देऽहं पञ्चमं मुखम् ॥
ॐ ईशानाय ऊर्ध्ववक्त्राय नमः ॥
साक्षतजलेन तर्पण कार्य्यम्
ॐ भव देवं तर्पयामि ।
ॐ शर्व देवं तर्पयामि ।
ॐ ईशानं देवं तर्पयामि ।
ॐ पशुपतिं देवं तर्पयामि ।
ॐ उग्र देवं तर्पयामि ।
ॐ रुद्र देवं तर्पयामि ।
ॐ भीम देवं तर्पयामि ।
ॐ महान्तं देवं तर्पयामि ।
ॐ भवस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ शर्वस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ ईशानस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ पशुपतेर्देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ उग्रस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ रुद्रस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ भीमस्य देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
ॐ महतो देवस्य पत्नीं तर्पयामि ।
(तर्पण कृत्वा आरार्तिकं कुर्यात्)
नीरांजनम् आरार्तिकं
हरि÷ ॐ ये देवासो दिव्येकादशस्थ पृथिव्यामध्येकादशस्थ ।
अप्सुक्षितो महिनैकादशस्थ ते देवासो यज्ञमिमं जुषध्वम् ॥
हरि÷ ॐ इद ᳬ ह॒विः प्प्र॒जन॑न॑ मे ऽअस्तु॒ दश॑वीर॒ ᳬ सर्व्वगणा ᳬ स्व॒स्तये॑ ।
आ॒त्म॒सनि॑ प्प्रजा॒सनि॑ पशु॒सनि॑ लोक॒सन्न्य॑भय॒सनि॑ ।
अ॒ग्निः प्प्र॒जां बहुलां में करोत्वन्नं पयो रेतो॑ ऽअ॒स्म्मासु॑ धत्त ।
हरि÷ ॐ आ रात्र्त्रि पार्थ्थिव॒ ᳬ रजः पि॒तुर॑प्प्राय॒ धाम॑भिः ।
दि॒वः सदा॑ ᳬ ऽसि बृहुति व्वि ति॑ष्ठस॒ ऽआ त्त्वे॒षं व्व॑र्त्त॑ते तमः ॥
हरि÷ ॐअग्निर्देवता व्वातो देवता सूर्य्यो देवता चन्द्रमा देवता व्वसवो देवता रुद्द्रा देवता ऽऽदित्या देवता मरुतो देवता व्विश्वे देवा देवता बृहस्पतिर्देवतेन्द्रो देवता व्वरुणो देवता ॥
हरि÷ ॐ इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्र भरामहे मतीः ।
यथा शमसद्द्विपदे चतुष्पदे विश्वं पुष्टं ग्रामे अस्मिन्ननातुरम् ॥
मृळा नो रुद्रोत नो मयस्कृधि क्षयद्वीराय नमसा विधेम ते ।
यच्छं च योश्च मनुरायेजे पिता तदश्याम तव रुद्र प्रणीतिषु ॥
कदलीगर्भसम्भूतं कर्पूरं तु प्रदीपितम्।
आरार्तिकमहं कुर्वे पश्य मे वरदो भव॥
कर्पूरगौरं करुणावतारं संसारसारं भूजगेन्द्रहारं।
सदा वसन्तं हृदयारविन्दे भवं भवानीसहितं नमामि ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः कर्पूरार्तिक्यदीपं दर्शयामि ।
आरती
ॐ जय शिव ओंकारा, ॐ भज शिव ओंकारा,
ब्रह्मा विष्णु सदाशिव, अर्द्धगी धारा ॥ हरि ॐ हर हर महादेव….
एकानन चतुरानन, पंचानन राजे,
हंसासन गरुडासन, वृष वाहन साजै ॥ हरि ॐ हर हर महादेव…..
दो भुज चारू चतुर्भुज, दश भुज अति सोहे,
तीनों रूप निरखते, त्रिभुवन जन मोहे । हरि ॐ हर हर महादेव…
अक्ष माला वन माला, मुण्डमाला धारी,
चंदन मृग मंद सोहे, भाले शुभकारी ॥ हरि ॐ हर हर महादेव…
श्वेताम्बर-पीताम्बर, बाघम्बर अंगे,
सनकादिक ब्रह्मादिक, भूतादिक संगे॥ हरि ॐ हर हर महादेव…
करके मध्ये कमण्डल, चक्र त्रिशुल घारी,
सुखकारी दुःखहारी, जगपालन कारी ॥ हरि ॐ हर हर महादेव….
ब्रह्मा विष्णु सदाशिव, जानत अविवेका,
प्रणवाक्षर में शोभित, ये तीनों एका ॥ हरि ॐ हर हर महादेव…
त्रिगुण स्वामी की आरती, जो कोई नर गावे,
कहत शिवानन्द स्वामी, मनवांछित फल पावें। हरि ॐ हर हर महादेव..
शिवपुकार
जै शिव ॐकारा, मन भज शिव ॐकारा, मन रट शिव ॐकारा
हो शिव भूरी जटा वाला, हो शिव दीर्घ जटा वाला
हो शिव भाल चन्द्र वाला, हो शिव तीन नेत्र वाला
हो शिव ऊपर गंगाधारा, हो शिव बरसत जलधारा
हो शिव तीव्र नेत्र वाला, हो शिव गलबिच रुण्डमाला
हो शिव कम्बु ग्रीव वाला, हो शिव भस्मी अंग वाला
हो शिव फ़णिधर फ़णवाला, हो शिव वृषभ स्कन्ध वाला
हो शिव ओढत मृगछाला, हो शिव धारण मुण्डमाला
हो शिव भूत प्रेत वाला, हो शिव बेल चढन वाला
हो शिव पार्वती प्यारा, हो शिव भक्तन हितकारा
हो शिव दुष्टदलन वाला, हो शिव पीवत भंग प्याला
हो शिव मस्त रहन वाला, हो शिव दर्शन दो भोला
हो शिव परसन हो भोला, हो शिव बरसो जलधारा
हो शिव काटो जम फ़ांसा, हो शिव मेटो जम त्रासा
हो शिव रहते मतवाला, हो शिव ऊपर जलधारा
हो शिव ईश्वर ॐकारा, हो शिव बम बम भोला
ब्रह्मा विष्णु सदाशिव भोले भोलेनाथ महादेव अर्धांगी धारा॥
ॐ हर हर हर महादेव।
भगवान गंगाधर जी की आरती
ओम जय गंगाधर जय हर शिव जय गिरिजाधीशा,
शिव जय गौरीनाथ ।
त्वं मां पालय नित्यं, त्वं मां पालय शंभो, कृपया जगदीशा
ॐ हर हर हर महादेव..
कैलासे गिरिशिखरे कल्पद्रुम विपिने, शिव कल्पद्रुमविपिने,
गुञ्जति मधुकर पुंञ्जे (२),कुंजवने गहने ।
कोकिल कूजित खेलति हंसावन ललिता, शिव हंसावन ललिता ।
रचयति कलाकलापं (२), नृत्यति मुदसहिता ॥१॥
ॐ हर हर हर महादेव..
तस्मिंल्ललितसुदेशे शालामणिरचिता, शिव शालामणिरचिता ।
तन्मध्ये हरनिकटे (२), गौरीमुदसहिता
क्रीडां रचयति भूषांरञ्जित निजमीशं, शिव रंजितनिजमीशं ।
इन्द्रादिक सुरसेवित, ब्रम्हादिक सुरसेवित (२) प्रणमति ते शीर्षम ॥२॥
ॐ हर हर हर महादेव..
विबुधवधूर्बहु नृत्यति हृदये मुदसहिता, शिव हृदये मुदसहिता ।
किन्नरगानं कुरुते (२), सप्तस्वरसहिता ।
धिनकत थै थै धिनकत मृदंग वादयते, शिव मृदंग वादयते ।
क्वण क्वण ललिता वेणुं (२), मधुरं नाटयते ॥३॥
ॐ हर हर हर महादेव..
रुण रुण चरणे रचयति नूपुरमुज्वलितं, शिव नूपुरमुज्वलितं ।
चक्रावर्ते भ्रमयति (२), कुरुते तां धिक ताम्।
तां तां लुपचुप तां तां डमरू वादयते, शिव डमरू वादयते ।
अंगुष्ठांगुलिनादं (२), लास्यकतां कुरुते ॥४॥
ॐ हर हर हर महादेव..
कर्पुरद्युतिगौरं पंञ्चाननसहितं, शिव पंञ्चाननसहितं ।
त्रिनयनशशिधरमौलिः (२), विषधरंकण्ठयुतम ।
सुन्दरजटाकलापं पावकयुतभालं, शिव पावकयुतभालं ।
डमरुत्रिशुलपिनाकं (२), करधृतनृकपालं ॥५॥
ॐ हर हर हर महादेव..
मुण्डै: रचयति मालां पन्नगमुपवीतं, शिव पन्नगमुपवीतं ।
वामविभागे गिरिजा, वामविभागे गौरी रुपम अतिललितम ।
सुन्दरसकलशरीरे कृतभस्माभरणं, शिवकृतभस्माभरणं ।
इति वृषभध्वजरुपं, हर शिव शंकर रुपं, तापत्रयहरणं ॥६॥
ॐ हर हर हर महादेव..
शंखनिनादं कृत्वा झल्लरि नादयते, शिव झल्लरि नादयते ।
नीराजयते ब्रम्हा, नीराजयते विष्णुः र्वेदऋचां पठते ।
अतिमृदुचरणसरोजं हृत्कमले धृत्वा, शिव हृत्कमले धृत्वा ।
अवलोकयति महेशं, अवलोकयति सुरेशं, ईशम अभिनत्वा ॥७॥
ॐ हर हर हर महादेव..
ध्यानं आरति समये हृदये अति कृत्वा, शिव हृदये अति कृत्वा ।
रामं त्रिजटानाथं (२), ईशम अभिनत्वा ।
संगतिमेवं प्रतिदिन पठनं यः कुरुते, शिव पठनं यः कुरुते ।
शिवसायुज्यं गच्छति (२), भक्त्या यः श्रुणुते ॥८॥
ॐ हर हर हर महादेव..
ओम जय गंगाधर हर शिव जय गिरिजाधीशा,
शिव जय गौरीनाथ ।
त्वं मां पालय नित्यं, त्वं मां पालय शंभो, कृपया जगदीशा
ॐ हर हर हर महादेव..
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः आरार्तिकं समर्पयामि ।
मन्त्र-पुष्पाञ्जलिः
हरि÷ ॐ मा न॑स्तोके तन॑ये॒ मा न॒ ऽआयु॑षि॒ मा नो गोषु॒ मा नो॒ ऽअश्श्वेषु॒रीरिषः ।
मानो॑ व्वीरान् रुद्दद्र भामिनो॑ व्वधीर्ह॒विष्म्म॑न्तः सद॒मित्त्वा॑हवामहे ॥
हरि÷ ॐ यज्ञेन यज्ञमयजन्त देवास्तानि धर्म्माणि प्प्रथमान्यासन् ।
ते ह नाकं महिमानः सचन्त यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति देवाः ॥
हरि÷ ॐ राजाधिराजाय प्रसह्यसाहिने । नमो वयं वैश्रवणाय कुर्महे । स मे कामान्कामकामाय मह्यम् । कामेश्वरो वैश्रवणो ददातु । कुबेराय वैश्रवणाय महाराजाय नमः ॥
हरि÷ ॐ स्वस्ति । साम्राज्यं भौज्यं स्वाराज्यं वैराज्यं पारमेष्ठ्यं राज्यं माहाराज्यमाधिपत्यमयं समंतपर्यायी स्यात्सार्वभौमः सार्वायुषान्तादा परार्धात्पृथिव्यै समुद्रपर्यंताया एकराळिति ॥
तदप्येषः श्लोकोऽभिगीतो । मरुतः परिवेष्टारो मरुत्तस्यावसन् गृहे ।
आविक्षितस्य कामप्रेर्विश्वे देवाः सभासद इति ॥
हरि÷ ॐ व्विश्वतश्चक्षुरुत व्विश्वतो मुखों व्विश्वतोबाहुरुत व्विश्वतस्पात् ।
सं बाहुभ्यां धमति सं पतत्रैर्द्यावा भूमी जनयन् देव एकः॥
जानामिपूजनमहं न हि शास्त्रसिद्धं
शक्तिस्तु ते परिचिता मम सर्वतश्च ।
पुष्पाञ्जलिर्भगवतश्चरणाब्जयोस्ते,
सन्दीयते परिगृहाण विसृज्य दोषाम् ॥
हरि÷ ॐ तत्पुरुषाय विद्महे महादेवा धीमहि ।
तन्नो रुद्रः प्रचोदयात् ॥
श्रद्धया सिक्तया भक्त्या हार्दप्रेम्णा समर्पितः ।
मन्त्रपुष्पाञ्जलिश्चायं कृपया प्रतिगृह्यताम ॥
नानासुगन्धिपुष्पाणि यथाकालोद्भवानि च ।
पुष्पाञ्जलिर्मया दत्तो गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः समन्त्रपुष्पाञ्जलि समर्पयामि ।
प्रदक्षिणा
(शिवजी की आधी प्रदिक्षणा/परिक्रमा करें)
हरि÷ ॐ ये तीर्थानि प्प्रचरन्ति सृकाहस्ता निषङ्गिणः ।
तेषा ᳬ सहस्त्रयोजनेऽव धन्वानि तन्मसि ॥
हरि÷ ॐ सप्तास्यासन् परिधयस्त्रिः सप्त समिधः कृताः ।
देवा यद्यज्ञं तन्नवाना ऽअबध्नन् पुरुषं पशुम् ॥
यानि कानि च पापानि जन्मान्तरकृतानि च ।
तानि सर्वाणि नश्यन्तु प्रदक्षिणपदे पदे ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः श्रीभगवते साम्बसदाशिवाय नमः प्रदक्षिणां समर्यपामि ।
प्रणाम
हरि÷ ॐ नमः शम्भवाय च मयो भवाय च नमः शंकराय च मयस्कराय च नमः शिवाय च शिवतराय च ॥
ॐ वन्दे देव उमापतिं सुरगुरुं, वन्दे जगत्कारणम् ।
वन्दे पन्नगभूषणं मृगधरं, वन्दे पशूनां पतिम् ॥
वन्दे सूर्य शशांक वह्नि नयनं, वन्दे मुकुन्दप्रियम् ।
वन्दे भक्त जनाश्रयं च वरदं, वन्दे शिवंशंकरम् ॥
वन्दे महेशं सुरसिद्धसेवितं भक्तैः सदा पूजितपादपद्ममम् ।
ब्रह्मेन्द्रविष्णुप्रमुखैश्च वन्दितं ध्यायेत्सदा कामदुधं प्रसन्नम् ॥
शान्तं पद्मासनस्थं शशधरमुकुटं पंञ्चक्त्र त्रिनेत्रं ।
शूलं वज्रं च खड्गं परशुमभयदं दक्षिणाङ्गे वहन्तम् ॥
नागं पाशं च घण्टां डमरूकसहितं सांकुशं वामभागे ।
नानालङ्कारयुक्तं स्फटिकमणिनिभं पार्वतीशं नमामि ॥
नमः सर्वहितार्थाय जगदाधार हेतवे ।
साष्टाङ्गोऽयं प्रणामस्ते प्रयत्नेन मया कृतः ॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः प्रार्थनापूर्वक नमस्कारान् समर्पयामि॥
समपर्ण
कायेन वाचा मनसेन्द्रिर्यैर्वा बुद्ध्यात्मना वानुसृतस्वभावात् ।
करोति यद्यत् सकलं परस्मै नारायणायेति समर्पयेत्तत् ॥
क्षमा प्रार्थना
हरि÷ ॐ इमा रुद्राय तवसे कपर्दिने क्षयद्वीराय प्र भरामहे मतीः ।
यथा शमसद् द्विपदे चतुष्पदे विश्वं पुष्टं ग्रामे अस्मिन्ननातुरम् ॥
भूमौस्खलितपादानां भूमिरेवावलम्बनम्।
त्वयिजाता पराधानाम् त्वमेव शरणम् मम्॥
मत्समो नास्ति पापिष्ठस्त्वत्समोनास्ति पापहा।
इतिमत्वा दयासिन्धो यथेच्छसि तथा कुरु॥
गतं पापं गतं दुख॔ गतं दारिद्यमेव च।
आगता सुख सम्पत्तिः पुण्योहं तव दर्शनात्॥
पापोऽहं पापकर्माऽहं पापात्मा पापसम्भवः ।
त्राहि मां पार्वतीनाथ सर्वपापहरो भव ॥
मन्त्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं सदाशिव ।
यत् पूजितं मया देव परिपूर्ण तदस्तु मे ॥
आवाहनं न जानामि न जानामि विसर्जनम् ।
पूजां चैव न जानामि क्षमस्व परमेश्वर ॥
पुजां अहं न जानामि त्वं शरणं जगदीश्वरं ।
सर्व पाप हरो शिव अभयं करोमि महेश्वरं ॥
अपराधसहस्त्राणि क्रियन्तेऽहर्निशं मया ।
दासोऽयमिति मां मत्वाक्षमस्व परमेश्वर ॥
अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम् ।
तस्मात् कारुण्यभावेन क्षमस्व परमेश्वर ॥
यदक्षरं पदभ्रष्टं मात्राहीनं च यद्भवेत् ।
तत्सर्वं क्षम्यताम् देव प्रसीद परमेश्वरः॥
ॐ भूर्भूवः स्वः भगवते श्री साम्बसदाशिवाय नमः क्षमा प्रार्थनापूर्वक नमस्कारान् समर्पयामि॥
शिव पंञ्चाक्षर स्तोत्रम्
ॐ नागेंद्रहाराय त्रिलोचनाय भस्माङ्गरागाय महेश्वराय ।
नित्याय शुद्धाय दिगंबराय तस्मै न काराय नमः शिवाय ॥
मंदाकिनी सलिल चंदन चर्चिताय नंदीश्वर प्रमथनाथ महेश्वराय ।
मंदारपुष्प बहुपुष्प सुपूजिताय तस्मै म काराय नमः शिवाय ॥
शिवाय गौरी वदनाब्जवृंद सूर्याय दक्षाध्वरनाशकाय ।
श्री नीलकंठाय वृषभद्धजाय तस्मै शि काराय नमः शिवाय ॥
वशिष्ठ कुम्भोम्दवगौतमार्य मुनीन्द्रदेवार्चित शेखराय ।
चन्द्रार्कवैश्वानरलोचनाय तस्मै व काराय नमः शिवायः ॥
यक्षस्वरूपाय जटाधराय पिनाकहस्ताय सनातनाय ।
दिव्याय देवाय दिगम्बराय तस्मै य काराय नमः शिवाय ॥
पञ्चाक्षरमिदम् पुण्य यः पठेत् शिवसन्निधौः।
शिवलोकम् वाप्नोति शिवेन सहमोदते ॥
अवन्तिकायां विहितावतारं मुक्तिप्रदानाय च सज्जनानाम् ।
अकालमृत्योः परिरक्षणार्थं वन्दे महाकालमहासुरेशम् ॥
सौराष्ट्रदेशे विशदेऽतिरम्ये ज्योतिर्मयं चन्द्रकलावतंसम् ।
भक्तिप्रदानाय कृपावतीर्णं तं सोमनाथं शरणं प्रपद्ये ॥
कावेरिकानर्मदयोः पवित्रे समागमे सज्जनतारणाय।
सदैव मान्धातृपुरे वसन्तमोंकारमीशं शिवमेकमीडे ॥
दक्षिणादान संकल्प
(क) हाथ में जल, अक्षत, पुष्प, कुश एवं दक्षिणा द्रव्य लेकर
ॐ यथोक्तगुणविशिष्टतिथ्यादौ अद्य….. गोत्रः….. शर्मा/वर्मा/गुप्तोऽहं कृतस्य श्रीरुद्राभिषेककर्मणः साङ्गतासिद्य्यर्थं तत् सम्पूर्ण फल प्राप्त्यर्थं च रुद्राभिषेककर्तृकेभ्यो नानानामगोत्रेभ्यो ब्राह्मणेभ्यो मनसेप्सितां दक्षिणां विभज्य दातुमुत्सृज्ये ।
(यदि एक ही ब्राह्मण द्वारा अभिषेक कराया गया हो तो ‘रुद्राभिषेककर्तृकाय अमुक गोत्राय अमुक शर्मणे ब्राह्मणाय’ बोलना चाहिए)
(ख) भूयसी दक्षिणा संकल्प हेतु हाथ में जल, अक्षत, पुष्प, कुश एवं दक्षिणा द्रव्य लेकर
ॐ अद्य अमुक गोत्रः अमुक शर्मा/वर्मा/गुप्तोऽहं कृतस्य श्रीरुद्राभिषेककर्मणः साङ्गतासिद्य्यर्थं न्युनातिरिक्तदोषपरिहारार्थं नानानामगोत्रेभ्यो ब्राह्मणेभ्यो भूयसीदक्षिणां विभज्य दातुमुत्सृज्ये ।
अभिषेक
(आचार्य कुश अथवा आम्रपल्लवों आदि के द्वारा नआदिम्न मन्त्रों से यजमान आदि का अभिषेक करें। अभिषेक के समय पत्नी को पति के बायीं ओर बैठना चाहिये।)
हरि÷ ॐ द्यौः शान्तिरन्तरिक्ष ಆ शान्तिः पृथिवी शान्तिरापः शान्तिरोषधयः शान्तिः ।
वनस्पतयः शान्तिर्विश्वे देवाः शान्तिर्ब्रह्म शान्तिः सर्व ಆ शान्तिः शान्तिरेव शान्तिः सा मा शान्तिरेधि ॥
आपो हि ष्ठा मयोभुवस्ता न ऊर्जे दधातन । महे रणाय चक्षसे ॥
यो वः शिवतमो रसस्तस्य भाजयतेह न । उशतीरिव मातरः ॥
तस्मां अरं गमाम वो यस्य क्षयाय जिन्वथः । आपो जनयथा च नः ॥
यतो यतः समीहसे ततो नो अभयं कुरु । शन्नः कुरु प्रजाभ्योऽभयं नः पशुभ्यः ॥
विश्वानि देव सवितुर्दुरितानि परा सुव । यद् भद्रं तन्न आ सुव ॥
सुरास्त्वामभिषिञ्चन्तु ब्रह्मविष्णुमहेश्वराः ।
जगन्नाथस्तथा संकर्षणो विभुः ॥
प्रद्युम्नश्चानिरुद्धश्च भवन्तु विजयाय ते।
आखण्डलोऽग्निर्भगवान् यमो वै निर्ऋतिस्तथा ॥
वरुणः पवनश्चैव धनाध्यक्षस्तथा शिवः ।
ब्रह्मणा सहिताः सर्वे दिक्पाला: पान्तु ते सदा ॥
कीर्तिर्लक्ष्मीर्धृतिर्मेधा पुष्टिः श्रद्धा क्रिया मतिः ।
बुद्धिर्लज्जा वपुः शान्तिः कान्तिस्तुष्टिश्च मातरः ॥
एतास्त्वामभिषिञ्चन्तु देवपत्न्य: समागताः ।
आदित्यश्चन्द्रमा भौमो बुधजीवसिताऽर्कजाः ॥
ग्रहास्त्वामभिषिञ्चन्तु राहुः केतुश्च तर्पिताः ।
देवदानवगन्धर्वा यक्षराक्षसपन्नगाः ॥
ऋषयो मुनयो गावो देवमातर एव च ।
देवपत्न्यो द्रुमा नागा दैत्याश्चाप्सरसां गणाः ॥
अस्त्राणि सर्वशस्त्राणि राजानो वाहनानि च।
औषधानि च रत्नानि कालस्यावयवाश्च ये ॥
सरितः सागराः शैलास्तीर्थानि जलदा नदाः ।
एते त्वामभिषिञ्चन्तु धर्मकामार्थसिद्धये ॥
ऽअमृताभिषेकोऽस्तु शान्तिः पुष्टिस्तुष्टिश्चास्तु॥
विसर्जन
यान्तु देवगणाः सर्वे पूजामादाय मामकीम् ।
इष्टकामसमृद्ध्यर्थं पुनरागमनाय च॥
गच्छ गच्छ सुरश्रेष्ठ स्वस्थाने परमेश्वर ।
यत्र ब्रह्मादयो देवास्तत्र गच्छ हुताशन ॥
प्रमादात् कुर्वतां कर्म प्रच्यवेताध्वरेषु यत् ।
स्मरणादेव तद्विष्णोः सम्पूर्ण स्यादिति श्रुतिः ॥
यस्यस्मृत्या च नामोक्त्या तपोयज्ञक्रियादिषु ।
न्यूनं सम्पूर्णतां याति सद्यो वन्दे तमच्युतम् ॥
यत्पादपङ्कजस्मरणात् यस्य नामजपादपि ।
न्यूनं कर्म भवेत् पूर्ण तं वन्दे साम्बमीश्वरम् ॥
ॐ विष्णवे नमः। ॐ विष्णवे नमः । ॐ विष्णवे नमः ॥
ॐ साम्बसदाशिवाय नमः । ॐ साम्बसदाशिवाय नमः । ॐ साम्बसदाशिवाय नमः ॥
रक्षाबंधन
(आचार्य निम्न मन्त्रों से यजमान को रक्षासूत्र बाँधें।)
हरि÷ ॐ यदाबध्नन् दाक्षायणा हिरण्यಆ शतानीकाय सुमनस्यमानाः ।
तन्म आ बध्नामि शतशारदायायुष्माञ्जरदष्टिर्यथासम् ॥
येन बद्ध बली राजा दानवेन्द्रो महाबलः।
तेन त्वां प्रतिबध्नामि रक्षे मा चल मा चल ॥
स्वस्ति तिलकम्
(आचार्य निम्न मन्त्रों से यजमान को तिलक करें।)
हरि÷ ॐ स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः ।
स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥
आदित्या वसवो रुद्रा विश्वेदेवाः सपैतृकाः ।
तिलकं ते प्रयच्छन्तु इष्टकामार्थसिद्धये ॥
आशीर्वाद
(निम्न मन्त्रों से आचार्य ब्राह्मण अपने यजमान को आशीर्वाद प्रदान करें)
हरि÷ ॐ पुनस्त्वाऽऽदित्या रुद्रा वसवः समिन्धतां पुनर्ब्रह्माणो वसुनीथ यज्ञैः ।
घृतेन त्वं तन्वं वर्धयस्व सत्याः सन्तु यजमानस्य कामाः ॥
दीर्घायुस्त ओषधे खनिता यस्मै च त्वा खनाम्यहम ।
अथो त्वं दीर्घायुर्भूत्वा शतवलशा विरोहतात् ॥
श्रीर्वर्चस्वमायुष्यमारोग्यमाविधाच्छोभमानं महीयते ।
धनं धान्यं पशुं बहुपुत्रलाभं शतसंवत्सरं दीर्घमायुः ॥
मन्त्रार्था: सफलाः सन्तु पूर्णाः सन्तु मनोरथाः ।
शत्रूणां बुद्धिनाशोऽस्तु मित्राणामुदयस्तव ॥
ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदं पूर्णात् पूर्णमुदच्यते ।
पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते ॥
॥ ॐ तत्सत् श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु ॥
॥ श्रीसाम्बसदाशिवाय नमः ॥
॥ इति श्री रुद्राभिषेककर्म सम्पूर्णम् ॥
॥ श्रीरस्तु ॥
┉┅━❀꧁꧂❀━┅┉
श्री हरि हरात्मक देवें सदा, मुद मंगलमय हर्ष।
सुखी रहे परिवार संग, अपना भारतवर्ष ॥
┉┅━❀꧁꧂❀━┅┉
संकलनकर्ता –
श्रद्धेय पंडित विश्वनाथ द्विवेदी ‘वाणी रत्न’
संस्थापक, अध्यक्ष एवं प्रबंध निदेशक
(‘हरि हर हरात्मक’ ज्योतिष संस्थान)
संपर्क सूत्र – 07089434899
┉┅━❀꧁꧂❀━┅┉
